44159 medsadowa1

0,3%o alkoholu we krwi ryzyko wypadku Jest 7 razy większe ni/ dla osoby trzeźwej. W przypadku stężeń 1,0—l,5%o ryzyko jest 31 razy większe, a po przekroczeniu stężenia l,5%o aż 120 razy większe. Na podstawie licznych badań sformułowano pogląd, iż stężenie alkoholu we krwi przekraczające l,0%o świadczy o pełnej niezdolności do prowadzenia pojazdu.

Z danych statystycznych wynika, iż nietrzeźwi uczestnicy ruchu drogowego powodują 13% ciężkich i śmiertelnych wypadków. Liczba osób nietrzeźwych biorących Udział w ruchu drogowym dochodzi do ll%^a w godzinach nocnych nawet do 50%. Wśród ofiar śmiertelnych pieszych w ok.65°/» wykrywa się obecność alkoholu w średnim stężeniu we krwi 2,4%o, Kilka powyższych uwag wymownie świadczy o zagrożeniu bezpieczeństwa ruchu drogowego spowodowanego nietrzeźwością.

9.8. Metody oznaczania alkoholu w organizmie

Jednym z podstawowych kryterium oceny trzeźwości jest stężenie alkoholu we krwi, dlatego uzyskany wynik analizy musi być bezwzględnie pewny zarówno jakościowo, jak i ilościowo.

9.8.1. Metoda Widmarka

Metoda Widmarka, jedna z najstarszych metod oznaczania alkoholu, jakkolwiek niespecyficzna, nadal jest w pełni uznawana i stosowana. Jest to metoda polegająca na utlenianiu mieszaniną chromową (K₂Cr₂0, + H₂SOJ alkoholu ulatniającego się z~próbki krwi po jei ocnzanfiTIclestylacja w ortpnwiprlnjej koibcel. Utleniająca mieszanina redukuje się proporcjonalnie do zawartego w.próbiejcrwi alkoholu. Ocena stopnia tej reakcji, np. przez miareczkowanie lub pomiar spektrofotometry rzny. pozwala na ustalenie ilości alkoholu w odmierzonej próbce krwi.

CmICv^caA— "lUij

dt*A/

W zwykłych warunkach we krwi zdrowego człowieka memasubstancji, które by w warunkach opisanej metody mogły się wydzielić i redukować mieszankę chromową, imitując w ten sposób pozorną zawartość alkoholu. Jak już wspomniano, fizjologiczne stężenie alkoholu we krwi jest bardzo małe, poniżej 0,01%o, wartość redukcyjna krwi nie przekracza 0,05%o, mieści się zatem na granicy uchwytności metody.

9.8.2. Wpływ czynników dodatkowych na wynik w próbie Widmarka

Spożycie niektórych pokarmów, zwłaszcza aromątyęząych, np. owoców,-soków: pitnych, może powodować nieznaczną redukcję mieszanki chromowej, jednak na poziomie co najwyżej setnych promile (mg alkoholu/g krwi). Nieco więcej uwagi trzeba poświęcić przypadkom, w których pobrano próbę krwi jjp zabiegu chirurgicznym w znieczuleniu ogólnym (zwłaszcza w narkozie eterowej). Krążący we krwi eter zachowuje się bowiem w analizie metodą Widmarka podobnie jak alkohol. U pacjenta po narkozie eterowej może wystąpić_dodatni wynik w próbie Widmarka, nawet dg ok.0.B%„. U chorych z nie wyrównaną cukrzycą mogą pojawić się we krwi silne toksyczne produkty patologicznej przemiany malarii, mano jako m tzw. rlflln ni Klonowe (gj[ąła ketonowe). One również redukuję mieszaninę chromo wą, przy czym z reguły chodzi o wartości nie przekracza lace 0.3^—0.4%... a na pewno nie większe nlż0,6%o. W tych przypadkach trzeba uwzględnicie pojawienie się dni ketonowych dotyczy ciężko chorych, którzy z reguły nie biorą udziału w ruchu drogowym.

Ogólnie należy podkreślić, że w przypadku wątpliwości co do swoistości wyniku metodą Widmarka konieczne jest zastosowanie innej bardziej specyficznej metody Poza wymienionymi przypadkami metoda Widmarka zdaje egzamin swej użyte< z ności. Nalejy jednak zaznaczyć, iż nie nadaje się da anąlizy krwi ze zwłok, zwłaszcza rozłożonej gnilnie (do której należy stosować metody'^TpefitTSWOistej

9.8.3. Metody swoiste — AOH i chromatografia gazowa    ą ^---o^Lg^.o-6^—

Obecnie dokonując analizy krwi lub płynów ustrojowych na zawartość alkoholu, stosuje się najczęściej równolegle przynajmniej dwie metody, tj. metodę Widmarka i ADH lub wymiennie metodę ADH i chromatografu gazowej.

Metoda enzymatyczna ADH wykorzystuje związki chemiczne, któro w warunkach fizjologicznych utleniają alkohol etylowy. Jak podano wyżej, są lu dehydrogenaza alkoholowa (ADH) oraz koenzym NAD. Ten ostatni w postaci zredukowanej NADH wykazuje zdolność pochłanianiaLpromieniowania w bliskim nadfiolecie (340 nm). Reakcja przebiega z odpowiednim zestawem odczynników w temperaturze 37 C, a pomiar przeprowadza się za pomocą spektrofotometru Enzym ADH katalizuje także utlenianie wyższych alkoholi, np. izopropanolu izobutanolu. Jakkolwiek proces ten przebiega wolniej, to jednak w razie obecności tych alkoholi we krwi uzyskuje się wyniki nieco zawyżone.

Nąjbąrdzięj specyficzną metodą oznaczania alkoholu jest chromatograllu gdzowa. Wykorzystuje Ślę w niej sorpcyjne właściwości odpowiednich substnn cji chemicznych. Wypełniają one tzw. kolumnę chromatograficzną termostatową w określonej temperaturze. Przez kolumnę (rurkę) przepływa obojętny gaz nośny, np. azot. Jeżeli wprowadzi się do kolumny chromatograficznej wodny roztwói alkoholu (lub inną substancję), to wówczas oba składniki tego roztworu, tj. etanol i woda, będą przesuwały się wzdłuż kolumny z różnymi szybkościami, co jest następstwem zróżnicowanej sorpcji na wypełniaczu kolumny. Rozdzielone na kolumnie składniki, opuszczając ją kolejno, dają sygnał rejestrowany na wykresie w postaci tzw. piku. Jego odległość od momentu startu jest wartością charakterystyczną dla danej substancji, a wysokość — proporcjonalna do jej zawartości w próbce. We krwi można w ten sposób oznaczyć alkohol np. po sporządzeniu wyciągu czy odbiałczeniu próbki krwi.

Do oznaczania alkoholu metodą chromatografii gazowej najbardziej rozpow szechniona jest technika head space. Polega^na-na umieszczeniu w zamkniętym naczynku odmierzonej próbki krwi/f£l—1 ml) Naczynko to termostatujemy w temperaturze 60°C. W tych warunkach ustala się charakterystyczny stan równowagi stężeń alkoholu pomiędzy próbką a znajdującym się nad nią powietrzem. Wystarczy teraz pobrać strzykawką próbkę powietrza znad próbki krwi i wprowadzić ją na kolumnę aparatu. Wysokość piku etanolu porównuje się /<> sporządzoną uprzednio krzywą kalibracyjną. Niekiedy stosuje się dodatek do próbki krwi tzw. wzorca wewnętrznego w postaci np. roztworu butanolu o usiało nym stężeniu.