mierzwinski9

202 Andrzej Mierzwiński

przedmiotu. Przegląd tej literatury ukazuje zresztą, iż wszystkie opracowania dotyczące całego Śląska, pewnych tylko jego partii lub nawet pojedynczych obiektów grodowych dostarczają argumentów — często powtarzających się i o różnym stopniu zasadności (oceniając je choćby z punktu widzenia stanu rozpoznania i opracowania wyników badań z poszczególnych obiektów czy regionów z osadnictwem grodowym) — na rzecz jednej koncepcji lub zawierają charakterystykę problematyki grodowej z punktu widzenia tej koncepcji. Można by ją określić roboczo „koncepcją centrów grodowych”. W ostatnim 10-leciu takie powszechne nastawienie badawcze doprowadziło na terenie Śląska do pewnego impasu w zakresie studiów nad osadnictwem grodowym, jak również otwartym, gdyż osiągnięty z początkiem lat siedemdziesiątych stopień uzasadnienia tej koncepcji wydawał się jej zwolennikom wystarczający na ówczesnym etapie rozpoznania morfologii osad (otwartych i obwarowanych) oraz charakteru sieci osadniczej. Przeświadczenie to trwa zresztą do chwili obecnej. Należy przypuszczać, iż taka stabilizacja poglądów spowodowała zarazem spadek zainteresowania pracami wykopaliskowymi na grodach w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Badania grodu z Wiciny, ciągle kontynuowane, łączą się bowiem z okresem, kiedy koncepcja centrów grodowych była rozwijana na Śląsku najbardziej intensywnie, dostarczając znaczących argumentów dla jej uzasadnienia. Natomiast zaczęte w połowie lat osiemdziesiątych badania na obiekcie w Kunicach i osiągnięte tam wyniki łączą się z założeniami prezentowanej przez Autora koncepcji, dając impuls do jej sformułowania. Nie chcę oczywiście, aby przedstawiona przeze mnie koncepcja została potraktowana wyłącznie jako próba przełamania impasu w zakresie studiów osadniczych uwarunkowanych przez tę powszechnie akceptowaną koncepcję, chociaż dyskusja z pozycji obydwóch tych stanowisk badawczych (ufam, iż jedno z nich nie będzie stale reprezentowane tylko przez Autora) przyczyni się z pewnością do poszerzenia naszego spojrzenia na problematykę grodową omawianego wycinka pradziejów. Mam nadzieję, iż opozycyjność proponowanej koncepcji w stosunku do dotychczas uznawanej — konieczna na etapie formułowania jej założeń, gdy porządana jest przejrzystość proponowanego ujęcia oraz możliwie wszechstronne jego uzasadnienie — da asumpt do dalszych badań nad problematyką grodową i przyczyni się do zweryfikowania obydwóch tych koncepcji. Mamy przecież świadomość faktu, iż obydwie one operują z konieczności (stan badań obiektów, rozległość terenu i występujące na nim zróżnicowanie fizjograficzne, osadnicze, gospodarczo-społeczne oraz kulturowe) generaliami i nawet uproszczeniami. Należy zatem dążyć do sytuacji, w której opozycyjność zostanie zastąpiona ich komplementamością w odniesieniu do poszczególnych kwestii, dając nowe, wzbogacone ujęcie problematyki osadnictwa grodowego ludności kultury łużyckiej na Śląsku.

LITERATURA

„NM"

„Sil. Ant.” ..VMUFP”

B/hBiM

—    „Niederlausitzer Mitteilungen". Guben

—    „Silesia Antiqua" (Wrocław). Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk —Łódź

—    ..Vcróffentlichungcn des Muscums fur Ur- und Friihgeschichtc Potsdam”. Berlin

—    Beitrage zum bronzezeitlichen Burgenbau in Mitteleuropa. Berlin—Nitra 1910

Bóttcher H.

1892 Vorgeschichtliche Fundstatten bei Zauchel, Nieder-Jeser und Datten. Kr. Sorau. „NM”. 2. s. 275-295.

Buck D.-W.

1979 Die Billendorfer Gruppe. cz. 2. „VMUFP”. 13.

1986 Siedlungswesen und sozialókonomische Verhaltnisse bei den Stammen der Lausitzer Gruppe. [w:] Siedlung. Wirtschaft und Gesellschaft wahrend der jungeren Bronze-und Hallstattzeit in Mitteleuropa. Internationales Symposium Potsdam. 25. bis 29. April 1983. Bericht. „VMUFP". 20. s. 277-301.

Bukowski Z.

1971 Charakter osadnictwa kultury łużyckiej w fazie osiedli obronnych na przykładzie Śląska i Wielkopolski. „Wiadomości Archeologiczne". 36. s. 155-177.

1974 Besiedlungscharakter der Lausitzer Kultur in der Hallstattzeit am Beispiel Schlesiens und GroBpolens. |w:] Symposium zu Problemen der jungeren Hallstattzeit in Mit-^teleuropa. Bratislava. s. 15-40.

/CI977~) The Scythian Influence on the Area of Lusatian Culture. Wrocław— Warszawa— Kra-

^v--ków— Gdańsk.

1982a Ergebnisse der Forschungsarbeiten in der Siedlung der Lausitzer Kultur in Grzybiany. Wojewodschaft Legnica (1970-1980). BzbBiM. s. 127-147.

I982b Osiedle otwarte kultury łużyckiej w Grzybianach. woj. legnickie, w świetle dotychczasowych badań. „Pamiętnik Muzeum Miedzi”. I. s. 13-31.

Chochorowski J.

1976    Bur jen der Lausitzer Kultur in Oberschlesien. „Prace Archeologiczne”, 23, s. 63-80.

Dąbrowski J.

1979 Struktury społeczne, [w:] Prahistoria ziem polskich. IV, Od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego. Wrocław— Warszawa— Kraków— Gdańsk, s. 290-308.

Domańska J.. Gołubkow J.

1979 Materiały z cmentarzyska ciałopalnego ludności kultury łużyckiej w Cieszkowie, woj. Wrocław, część V, „Sil. Ant.”. 21, s. 33-67.

Gałuszka A.

1963 Die Frage von Genese und Funktion der Burgwalle der Lausitzer Kultur in Nie-derschlesien. „Arbeits- und Forschungsberichte zur sachsichen Bodendenkmalpflege", 11/12. s. 511-517.

Gander K.

1928 Vorgeschichtliche Hutten und slavische Skelette auf dem 2. Kiebitzhibbel bei Guben. „NM”. 18, s. 428-430.

Gediga B.

1966 Stan i potrzeby badań nad kulturą łużycką na Śląsku, „Archeologia Polski". 10. s. 539-578.

1976 Grody ludności kultury łużyckiej we Wroclawiu-Osobowicach. Wrocław— Warszawa— Kraków— Gdańsk.

1979 Einige Kulturerscheinungen wahrend der Lausitzer Kultur in Westpolen und ihre