NEUFERT2 podst wym,propor

W wysokich pomieszczeniach odbieramy przestrzeń wodząc okiem ku górze (obraz ruchomy)

©W niskich pomieszczeniach ogarniamy przestrzeń „jednym rzutem oka” (obraz statyczny)

©

Pole widzenia człowieka przy nieruchomej głowie i ruchomym oku ma rozwarcie 54°, ku górze 27° i w dół 10°. Dla objęcia wzrokiem całego budynku odległość oka od budynku = szerokości budynku lub jego podwójnej wysokości nad poziomem oka

©

tzn. mniej więcej powierzchnię paznokcia kciuka wyprostowanej ręki

15.0

niezbędna wysokość, aby osiągnąć ten sam efekt, jak przy odległości 8,50 m

f *30

[ ozdoby

meble artystyczne 3,30 ^r zwykłg, meble 4,00

f

I.50

4.

©Dokładne różnice oko dostrzega tylko w łuku o rozwarciu 0°1’ = polu

czytelności, co warunkuje graniczną odległość rozróżnianych szczegółów. Ich odległość E powinna wynosić

. szczegół _ d ^: tg OT ⁼ 0,000291

względnie wielkość szczegółu: E • tg OT

® Jeżeli pismo ma być jeszcze czytelne z odległości np. 700 m, to grubość liter d musi być (wg rys. 0 )> 700x0,000291 = 0,204 m; przy normalnej wysokości zazwyczaj h = 5 • d = 1,020 m

©Wielkość jeszcze rozróżnianych części budowli można łatwo określić na podstawie rys. 0 obliczając ich odległość od oka trygonometrycznie

3 h

zarys ogólny z otoczeniem

Przy wyznaczaniu szerokości ulicy, która powinna pozwolić na ogólną orientację i na obserwację szczegółów, trzeba uwzględnić wymienione odległości

Części budowli położone nad występami, jeśli mają być widzialne, powinny być osadzone odpowiednio wysoko -4 a; pojedyncze elementy mogą, poprzez deformację, przedstawiać oku większą powierzchnię -» b i c

©

©

OKO

JAKO MIARA POSTRZEGANIA PRZEDMIOTÓW

Czynności oka dzielą się na widzenie i obserwację. Widzenie dotyczy przede wszystkim bezpieczeństwa naszego ciała, obserwacja zaczyna się tam, gdzie kończy się widzenie; prowadzi ona do wykorzystania uzyskanych przez widzenie „obrazów”. Zależnie od tego, czy oko zatrzymuje się na przedmiocie, czy wodzi po nim, rozróżnia się obraz statyczny i obraz ruchomy. Obraz statyczny przedstawia się w przybliżeniu jako powierzchnia wycinka koła, którego średnica jest równa odległości oka od obiektu. Przedmioty wewnątrz pola widzenia oko obejmuje „jednym rzutem” -> (3). Idealny obraz statyczny jest widziany w stanie równowagi.

Równowaga jest pierwszą cechą piękna architektonicznego. (Naukowcy-fizjolodzy zajmują się nauką o szóstym zmyśle, zmyśle równowagi lub zmyśle statycznym, który również powinien być jedną z podstaw naszego poczucia piękna, jakie odczuwamy w odniesieniu do rzeczy symetrycznych i harmonijnych oraz proporcji -> s. 34-37, a także w stosunku do rzeczy, które znajdują się w stanie równowagi).

Poza tymi ramami oko odbiera swoje wrażenia jako obraz ruchomy.

Oko wodzące przesuwa się wzdłuż przeszkód, które napotyka, kierując się wszerz lub w głąb otoczenia, znajdującego się w zasięgu oka.

Przeszkody występujące w równych lub regularnych odstępach oko odczuwa jako takt lub rytm; są to podobne wrażenia, jakie odbiera ucho przy muzyce („Architektura jako zamrożona muzyka” -> Neufert, BOL).

Również efekt zamkniętego wnętrza tworzy się przez obraz spoczynkowy lub wodzący -> © j ©.

Pomieszczenie, którego górne ograniczenie (sufit) postrzegamy w obrazie spoczynkowym, daje poczucie bezpieczeństwa, a z drugiej strony, w długich pomieszczeniach również odczucie przytłoczenia.

W przypadku wysokich sufitów, które oko postrzega dopiero przy wodzeniu w górę, pomieszczenie wydaje się przestrzenne i dostojne, przy założeniu, że towarzyszy temu odpowiedni rozstaw ścian i właściwe proporcje.

Należy pamiętać, że oko ulega złudzeniom optycznym.

Ocenia ono dokładniej szerokość niż głębię lub wysokość; te ostatnie wydają się zawsze większe. I tak wieża widziana z góry wydaje się o wiele wyższa niż widziana z dołu -» str. 31 © i ©. Krawędzie pionowe wydają się w górze przewieszone, a poziome w środku wgięte -> str. 31 ©, a także str. 31 © - ®.

Przy uwzględnianiu tych złudzeń nie należy wpadać w przesadę (jak w baroku) i np. wzmacniać efekt perspektywiczny za pomocą ukośnie biegnących linii okien i gzymsów (kościół św. Piotra w Rzymie) lub nawet namalowanych w perspektywie gzymsów, sklepień itp. W ocenie rozmiarów decyduje wielkość pola patrzenia -> © względnie pola widzenia -> ©, a w dokładnym rozróżnieniu szczegółów - wielkość pola czytelności

-» © i ©

Wielkość pola czytelności zależy od wielkości rozróżnianych szczegółów.

Grecy mieli tę umiejętność opanowaną i wyznaczali wielkość najmniejszego wałka pod płytą gzymsu w świątyniach różnej wysokości, tak aby przy odstępie ok. 27° -» © a wypełniał on pole czytelności 0°V -> © (jak to wykazał Maertens U ; wg jego książki opracowano -> © - ®).

Stąd wynikają również właściwe odległości książek od oczu czytelnika (różne w zależności od wielkości liter), odległości widza od aktora itd.

32