NEUFERTT8 miary wqagi normy

MIARY I WAGI

-> str. 549

Konwencja Metryczna z 20 maja 1875 r. miała na celu ustalenie i ujednolicenie nowych podstawowych jednostek miar: metra i kilograma.

Do Konwencji Metrycznej należą: Argentyna, Austria, Belgia, Boliwia, Brazylia, Chile, Dania, Ekwador, Francja, Gwatemala, Hiszpania, Holandia, Honduras, Japonia, Jugosławia, Kolumbia, Kostaryka, Luksemburg, Meksyk, Niemcy, Nikaragua, Norwegia, Paragwaj, Peru, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Salwador, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Urugwaj, Wenezuela, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

Metryczne miary i wagi    Niemetryczne miary i wagi

	Obecnie przyjęte są nast. skróty jednostek miar: zamiast qm - m^2, qdm - dm^2, qcm - cm^2, qmm - mm^2; zamiast cbm - m^3, cbdm - dm^3, ccm - cm^3, cmm - mm^3		1 stopień równikowy................ 1 stopień południkowy.............. 1 niemiecka mila lądowa............ 1 nowa mila geograf. (1/15 stopnia równik.) 1 mila morska (1/60 stopnia połudn.) . . 1 kabel (120 sążni)................. 1 sążeń.......................... 1 łokieć pruski..................... 1 pręt pruski (12 stóp).............. 1 stopa pruska (12 cali)............. 1 cal pruski.......................	111,3 km 111,12 km 7,5 km 7,42 km 1,852 km 0,22 km 1,829 m 0,666 m 3,766 m 0,3139m 2,615 cm
Miary długości	Jednostką podstawową jest metr (m) - jest to długość drogi przebytej w próżni przez światło w czasie 1/299 792 458 sekundy 1 km (kilometr) ............... 1000 m 1 m (metr) ................... 10 dm 1 dm (decymetr) .............. 10 cm 1 cm (centymetr).............. 10 mm (milimetrów)
Miary	1 km^2 (kilometr kwadratowy).....	100 ha	1 geograficzna mila kwadratowa......	55,0629 km^2
powierz-	1 ha (hektar)..................	100 a	1 morga pruska (180 pruskich
chni	1 a (ar)......................	100 m^2	prętów kwadratowych) ............	0,2533 ha
	1 m^2 (metr kwadratowy).........	100 dm^2	1 pruski pręt kwadratowy............	14,0185 m^2
	1 dm^2 (decymetr kwadratowy)....	100 cm^2	1 morga bawarska (400 baw. prętów kw.)	0,3407 ha
	1 cm^2 (centymetr kwadratowy). . . .	100 mm^2	1 bawarski pręt kwadratowy .........	8,5175 m^2
			1 pruska stopa kwadratowa .........	0,0985 m^2
Miary	1 m^3 (metr sześcienny,		1 pruski pręt sześcienny............	53,423 m^3
objętości	także metr przestrzenny)........	1000 dm^3	1 sąg (108 stóp sześciennych).......	3,339 m^3
	1 dm^3 (decymetr sześcienny albo litr) 1000 cm^3		1 stopa sześcienna................	0,031 m^3
	1 cm^3 (centymetr sześcienny) ....	1000 mm^3
Miary	1 m^3 (metr sześcienny).........	10 hl	1 miarka pruska ..................	0,54 hl
pojem-	1 hl (hektolitr).................	100 I	1 miarka bawarska ................	2,22 hl
ności	1 I (litr)......................	0,001 m^3	1 małdr .........................	1,5 hl
			1 tona okrętowa ..................	2,21 m^3
Miary	1 t (tona) ....................	10 q (1000 kg)	1 cetnar.........................	50,00 kg
masy	1 q (kwintal)..................	100 kg	1 funt (30 łutów) ..................	500 g
(wagi)	1 kg (kilogram) ...............	1000 g	1 funt pruski stary.................	0,4677 kg
	1 g (gram) ...................	1000 mg (miligramów)	1 tut (10 Ouentchen)...............	16,66 g
			1 karat..........................	0,2 g

Anglosaskie miary i wagi

Miary temperatury:

Stop. Celsjusza (°C)=5/₉ (°F— 32) = Sią °R Stop. Reaumura (° R)= °C = *k> (°F—32) Stop. Fahrenheita (° F) = 9/₅ °C + 32 = 9/4 °R+32 0°C = 273,1S Kelvin Tabl. porównawcza:

Miary

długości

Miary

powierz

chni

Miary

objętości

Miary

pojem

ności

Miary

masy

(wagi)

1 mila morska (węzeł) = 6080 stóp = 1,8532 km

1 mila lądowa = 8 furlong = 8 x 220 jardów = 1760 x 3 stopy = 1,6093 km 1 zwykła mila angielska (londyńska) = 5000 stóp = 1,5239 km 1 fathom (sążeń) = 2 jardy = 6 stóp = 72 cale = 1,8287 m 1 jard = 3 stopy = 36 cali = 0,9144 m 1 stopa (foot, ft) = 12 cali = 0,3048 m 1 cal (inch) = 25,399 mm

1 mila kwadratowa (sq. mile) = 640 akrów = 2,59 km² 1 akr (acre) = 160 prętów kwadratowych = 4840 jardów kw. = 40,4685 a 1 pręt kwadratowy (sq. pole) = 25,293 m²

1 jard kwadratowy (sq. yard) = 9 stóp kwadratowych = 0,8361 m² 1 stopa kwadratowa (sq. foot) = 144 cale kwadratowe = 0,0929 m² 1 cal kwadratowy (sq. inch) = 6,4516 cm²

1 tona rejestrowa (register ton) = 100 stóp sześciennych = 2,832 m³ 1 tona oceaniczna (ocean ton) = 40 stóp sześciennych = 1,1327 m³ 1 jard sześcienny (cu. yd.) = 27 stóp sześciennych = 0,7646 m³ 1 stopa sześcienna (cu.ft) = 1728 cali sześciennych = 0,0283 m³ 1 cal sześcienny (cu. in) = 16,387 cm³ 1 imperial quarter = 8 buszli = 2,90789 hl 1 buszel (bushel) = 8 galonów = 0,3635 hl 1 galon (imperial galion) = 4 kwarty = 4,5435 I 1 kwarta (quart) = 2 pótkwarty = 1,14 I 1 półkwarta (pint) = 0,56 I

1 galon amerykański (U.S. galion) = 231 cali sześciennych = 3,7852 I 1 tona ang. (long ton) = 20 cetnarów = 20 x 4 ćwiartek = 1016,0471 kg 1 tona amer. (short ton) = 2000 funtów = 907,1853 kg 1 cetnar (hundred weight, cwts) = 4 ćwiartki = 50,8 kg 1 ćwiartka (quarter) = 2 Stones = 12,701 kg 1 stone = 14 funtów = 6,35 kg 1 funt (pound) - 16 uncji = 0,4536 kg 1 uncja (ounce) = 0,0284 kg

°C	° R	^0 F
— 40	—32	— 40
— 35	—28	— 31
— 30	—24	— 22
— 25	—20	— 13
— 20	—16	— 4
— 17,8	—14,2	0
— 15	—12	+ 5
— 10	— 8	+ 14
— 5	— 4	+ 23
0	0	+ 32
+ 5	+ 4	+ 41
+ 10	+ 8	+ 50
+ 15	+ 12	+ 59
+ 20	+ 16	+ 68
+ 25	+ 20	+ 77
+ 30	+ 24	+ 86
+ 35	+ 28	+ 95
+ 40	+ 32	+ 104
+ 45	+ 36	+ 113
+ 50	+ 40	+ 122
+ 55	+ 44	+ 131
+ 60	+ 48	+ 140
+ 65	+ 52	+ 149
+ 70	+ 56	+ 158
+ 75	+ 60	+ 167
+ 80	+ 64	+ 176
+ 85	+ 68	+ 185
-t- 90	+ 72	+ 194
+ 95	+ 76	+ 203
+ 100	+ 80	+ 212

548