new 9 (2)

nia czynników korodujących kadłub czop są wykonywane 7, tworzywa sztucznego (np. z polietylenu) z uszczelnieniem z kauczuku.

Zawory bezpieczeństwa sa stosowane w celu zabezpieczenia przewodu lub urządzeniu (kotła parowego, zbiornika sprężonego powietrza itp.) przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Zawór bezpieczeństwa normalnie jesi. zamknięty i tylko przy wzroście ciśnienia ponad dopuszczalne (p„) zostaje otwarły na tak długo, aż ciśnienie w zbiorniku spadnie poniżej p„„ Ze względu aa charakter pracy zawory bezpieczeństwa są samoczynne.

D/jiilanie zaworu bezpieczeństwa musi być niezawodne. Odpowiedzialne zawory bezpieczeństwa podlegają kontroli Urzędu Dozoru Technicznego i są okresowo sprawdzane i plombowane. Stosuje się jedynie zawory wzniosowe: grzybkowe (najczęściej), iglicowe lub kulkowe z ciśnieniem pod zawierudlo.

Rys. X. JS. Zawory: u) zawór bezpieczeństwa u budowie otwartej, />) iw. o budowie zamkniętej. <•. </) zawory zwrotne f4]

t — dźwignia, .? — obciążnik, S — otwory do pioinbowunia

vV urządzeniach pracujących bez wstrząsów instaluje się zawory dźwigniowe z obciążnikiem. Zawór o budowie otwartej (rys.

iosi stosowany wówczas, gdy czynnik może uchodzić wprost do atmosfery. Zawór bezpieczeństwa o budowie zamkniętej (rys. 8.18Ó) kieruje czyn-nik uchodzący np. do rezerwowego zbiornika (zc względu na własności żrące, szkodliwe dla otoczenia itp.j. Zawór ten jest bardziej ezuly od poprzedniego. eonieważ przy nożowym podparciu dźwigni szybciej reaguje nawet na minimalne przekroczenie p,_)r w zbiorniku.

W urządzeniach narażonych na wstrząsy oraz gwałtowne zmiany ciśnienia ' o. stosuje się zawory bezpieczeństwa sprężynowe, w których zawieradło jest dociskane przez sprężynę. Zawory sprężynowe są mniej niezawodne, m.in. ze względu na skłonność do drgań i trudność iokladnego wyregulowania napięcia sprężyny.

Zawory zwrotne (rys. 8.18c‘, d) .są również zaworami samoczynnymi, zabezpieczającymi przed zmianą kierunku przepływu czynnika. Podczas przepływu (z ciśnieniem pod zawicradio) zawór jest otwarty, natomiast v nuie spacku ciśnienia przed zaworem następuje samoczynne zamknięcie zaworu. V zaworze g-.ybkowym bez sprężyny (rys. 8.Ilic) grzybek opada pod woisnytn ciężarem i dlatego może on pracować tylko w położeniu posazan, n na rysunku (grzybkiem do góry). Jeśli jest konieczna praca ■ aworu w mnym położeniu, stosuje się np. zawory ze sprężyną (rys. 8.18</). Od zaworów zwrotnych wymaga się małych mas bezwładności części ruchomych, małych oporów tarcia i równomiernych nacisków na powierzchni uszczelniającej (po zamknięciu zaworu). Zawory zwrotne wykonuje się jako grzybkowe, iglicowe, kulowe, klapowe.

Poza omówionymi podstawowymi rodzajami zaworów istnieje wiele innych rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych w różnych dziedzinach przemysłu. mo. w maszynach przepływowych, napędach hydraulicznych lub pneumatycznych. w układach automatyki przemysłowej itp.