armatura rurociagi9

nia czynników korodujących kadłub : czop ;ą wykonywane z tworzywa sztucznego (np. z polietylenu) z uszczelnieniem z kauczuku.

Zawory bezpieczeństwa sa stosowane w celu zabezpieczenia przewodu lub urządzenia (kotła parowego, zbiornika sprężonego powietrza itp.) przed nadmiernym wzrostem ciśnienia. Zawór bezpieczeństwa normalnie jest zamknięty i tylko przy wzroście ciśnienia ponad dopuszczalne (p_gr) zostaje otwarty na tak długo, aż ciśnienie w zbiorniku spadnie poniżej p_gr. Ze względu aa charakter pracy zawory bezpieczeństwa są samoczynne.

Działanie zaworu bezpieczeństwa musi być niezawodne. Odpowiedzialne zawory bezpieczeństwa podlegają kontroli Urzędu Dozoru Technicznego i są okresowo sprawdzane i plombowane. Stosuje się jeaynie zawory wzniosowe: grzybkowe (najczęściej), iglicowe lub kulkowe z ciśnieniem pod zawieradio.

Rys. S.i8. Zawory: a) zawór bezpieczeństwa o budowie otwartej, b) jw. o budowie zamkniętej. c, ci) zawory zwrotne [4]

J — dźwignia, 2 — obciążnik, 3 — otwory do plombowania

W urządzeniach pracujących bez wstrząsów instaluje się zawory dźwigniowe z obciążnikiem. Zawór o budowie otwartej (rys. d.lSa) jest stosowany wówczas, gdy czynnik może uchodzić wprost do atmosfery. Zawór bezpieczeństwa o budowie zamkniętej (rys. 8.18Ó) kieruje czynnik uchodzący np. do rezerwowego zbiornika (ze względu na własności żrące, szkodliwe dla otoczenia itp.). Zawór ten jest bardziej czuły od poprzedniego. ponieważ przy nożowym podparciu dźwigni szybciej reaguje nawet na minimalne przekroczenie p_gr w zbiorniku.

W urządzeniach narażonych na wstrząsy oraz gwałtowne zmiany ciśnienia ^;tp. stosuje się zawory bezpieczeństwa sprężynowe, w których zawieradło jest dociskane przez sprężynę. Zawory sprężynowe są mniej niezawodne, m.in. ze względu na skłonność do drgań i trudność dokładnego wyregulowania napięcia sprężyny.

Zawory zwrotne (rys. 8.18e, d) są również zaworami samoczynnymi, zabezpieczającymi przed zmianą kierunku przepływu czynnika. Podczas przepływu (z ciśnieniem pod zawieradło) zawór jest otwarty, natomiast w razie spadku ciśnienia przed zaworem następuje samoczynne zamknięcie zaworu. W zaworze grzybkowym bez sprężyny (rys. 8.18c) grzybek opada pod własnym ciężarem i dlatego może on pracować tylko w położeniu pokazanym na rysunku (grzybkiem do góry). Jeśli jest konieczna praca zaworu w mnym położeniu, stosuje się np. zawory ze sprężyną (rys. 8.1 SĄ. Od zaworów zwrotnych wymaga się małych mas bezwładności części ruchomych, małych oporów tarcia i równomiernych nacisków na powierzchni uszczelniającej (po zamknięciu zaworu). Zawory zwrotne wykonuje się jako grzybkowe, iglicowe, kulowe, klapowe.

Poza omówionymi podstawowymi rodzajami zaworów istnieje wiele innych rozwiązań konstrukcyjnych stosowanych w różnych dziedzinach przemysłu, np. w maszynach przepływowych, napędach hydraulicznych lub pneumatycznych, w układach automatyki przemysłowej itp.

'