Grubość ścianki rury obiicza się z wzoru
Pn'D„
' 2kr ■ z w którym:
z — wsporczy :ik osłabienia; dla rur stalowych bez szwu i rur lanych 2=1, dla rur zgrzewanych i spawanych z = 0,5-f-0,9; c — naddatek uwzględniający ubytek grubości ścianek pod wpływem korozji, uszkodzenia mechaniczne itp.; dla rur stalowych c« 1 mm; dla rur lanych c = 3 u-5 mm.
Po obliczeniu średnicy rury £>„ i grubości jej ścianki g dobiera się odpowiednią rurę z normy.
W zależności od metody łączenia rur rozróżnia się połączenia nierozłączne: nitowe, scuwane, zgrzewane, lutowane, klejone, roztłaczane oraz połączenia rozłączne: kielichowe, gwintowe i kołnierzowe. Dla utrzymania jednakowej średnicy przewodu rurowego rury łączy się stykowo (czołowo) iub też koniec jednej z nich rozwalcowuje się, otrzymując odpowiednio większą średnicę.
Nitowanie Irys. 8.1 a, b) stosuje się rzadko i tylko do rur o średnicach powyżej 800 mm, gdy jest możliwy dostęp do łbów nitów od wewnątrz. Rury stalowe są przeważnie spawane czołowo rys. 8.1c). Stosując nakładkę w u -staci tulei spawa się nakładkę z rurami i dodatkowo same rury (rys. 8Ad), co zwiększa wytrzymałość połączenia. Zgrzewania rur stalowych w zasadzie nie
1
f)
ii ii ii h ii ir
Rys. 8.J. Połączenia rurowe nierozłączne: a, b) nitowe, c, d, e) spawane, f) roztłaczane f 14]
g||| , i,).,' jiji i y'ii 1 » i 1
stasuje się. ponieważ przy mniejszych średnicach rur usuwanie sopli z nadtopionego metalu wewnątrz rury jest prawie niemożliwe, natomiast przy dużych średnicach spawanie jest technologią tańszą. Klejenie jest stosowane przeważnie do łączenia rur z tworzyw sztucznych.
Połączenie roztłaczane powstaje w wyniku rozwalcowania na zimno końcówki rury przy montażu (rys. 3.1f) i jest stosowane m.in. w segmentach rurek kotłowych ipłomieniówek) lub do łączenia rur rozwalcowanych przed montażem na odpowiedni wymiar (np. rys. 8.1t;).
Połączenia rozłączne są stosowane do łączenia rur między sobą oraz z innymi elementami rurociągu (kształtkami, armaturą, zbiornikami). Połączenia te wymagają z reguły stosowania uszczelek.
Połączenia kielichowe/stosuje się przeważnie do łączenia rur żeliwnych i kamionkowych, używar.vch w rurociągach wodnych przy ciśnieniu czynnika ok. 0,2 MPa (mas. do i MPa) oraz czasami do rur stalowych (rys. 8.2). Połączenie powstaje przez wsunięcie gładkiej rury do rozszerzonego końca drogiej rury, zwanego kielichem; do kielicha wkłada się szczeliwo (np. sznur konopny smołowany) i zalewa ołowiem, smołą lub cementem. W razie potrzeby stosuje się połączenia podatne (rys. 3.2d), uszczelniane gumowymi pierścieniami.
>.2. Połączenia kielichowe rur: a) żeliwnych, b) kamionkowych, ć) stalowych; cl) połączenie 'oda ute [16, 18]
Połączenia kielichowe powinny być mocowane w taki sposób, aby nie przenosiły sił wzdłużnych i poprzecznych.
Połączenia gwintowe stosuje się do łączenia rur o małych średnicach (do D„ = 80 mm), przewodzących czynnik pod ciśnieniem p„ do 4 MPa. Istnieje wicie rożnych rozwiązań tych połączeń, z których kilka podano na rys. 8.3.
Najprostszym rozwiązaniem jest skręcenie nagwintowanych rur (rys. 8.3a), z których jedna jest rozwalcowana. Do łączenia rur o jednakowej średnicy stosuje się również różne złączki. Połączenie jednozłączkowe (rys. 8.36) jest proste i tanie; jego wadą jest konieczność przesuwania wzdłużnego i obracania rury przy montażu i demontażu. Lepszym rozwiązaniem jest nacięcie długiego gwintu na jednej z rur (2 na rys. 8.3c). Montaż i demontaż
173
'
ttyw*•; ’■ V . ii'u:T-;vp/rvj