Grubość ścianki rury oblicza się z wzoru
r C
(8.2)
w którym:
- — wspóiezy ;ik osłabienia; dla rur stalowych bez szwu i rur lanych s - I, dla rur zgrzewanych i spawanych z - 0,5 a- 0,9: c — naddatek uwzględniający ubytek grubości ścianek pod wpływem korozji, uszkodzenia mechaniczne itp.; dla rur stalowych c « 1 mm: dla rur lanych e--3-:-5 mm.
Po obliczeniu średnicy rury D„ i grubości jej ścianki ,ę dobiera się odpowiednia rurę z normy.
W zależności od metody łączenia rur rozróżnia się połączenia nierozłączne: nitowe, smtwane, zgrzewane, lutowane, klejone, roztłaczane oraz połączenia rozłączne: kielichowe, gwintowe i kołnierzowe. Dla utrzymania jednakowej średnicy przewodu rurowego rury łączy się stykowo (czołowo) lub te?, koniec jednej z nich rozwalcowuje się, otrzymując odpowiednio większą średnicę.
Nitowanie ('rys. H.la, />) stosuje się rzadko i tylko do rur o średnicach powyżej 800 mm, gdy jest możlr- y dostęp do łbów nitów od wewnątrz. Rury stalowe są przeważnie spawane czołowo nys. 8.Ir). Stosując nakładkę w •: • suta utlei spawa się nakładkę :? rurami i dodatkowo same rury (rys. 8.1(0, co zwiększa wytrzymałość połą :cnin. Zgrzewania rur stalowych w zasadzie nic
J—1—[|_ +L.J1L----------1+.
+•
Rys. S.I. 1‘ołączenifl rurowe nierozłączne: tu h) nilowe. </, e) spawane, j) roztłaczane fl4) stosuje sic, ponieważ przy mniejszych średnicach rur usuwanie sopli z nadtopionego metaiu wewnątrz rury jest prawie niemożliwe, natomiast przy du-"cn średnicach spawanie jest technologią tańszą. Klejenie jest stosowane przeważnie do łączenia rur z tworzyw sztucznych.
Połączenie roztłaczane powstaje w wyniku rozwalcowania na zimno koń-cou.J rury przy montażu irys. 8.1./) i jest stosowane m.in. w segmentach rurek kotk vych tpłomieniówek) lub do łączenia rur rozwaleowanych przed montażem na odpowiedni wymiar (np. rys. H.le).
Połączenia rozłączne są stosowane do łączenia rur miedzy sobą oraz z innymi elementami rurociągu (kształtkami, armaturą, zbiornikami). Połączenia :e wymagają reguły stosowania uszczelek.
Połączenia kielichowe/stosuje się przeważnie do łączenia rur żeliwnych ) kamionkowych, ‘używa:: vch w rurociągach wodnych przy ciśnieniu czynnika • 'k. 0.2 MPa (max. do i MPa) oraz czasami do rur stalowych (rys. 8.2). Połączenie powstaje przez wsunięcie gładkiej rury do rozszerzonego końca drogiej rury, zwanego kielichem; do kiciicha wkłada się szczeliwo (np. sznur konopny smołowany) j zaiewa ołowiem, smolą lub cementem. W razie potrzeby stosuje się oołąezenia podatne (rys. 8.2n), uszczelniane gumowymi pierścieniami.
Połączenia kielichowe powinny być mocowane w taki sposób, aby nic przenosiły sił wzdłużnych i poprzecznych.
Połączenia gwintowe stosuje się do łączenia rur o małych średnicach (do L\ = Si' mm), przewodzących czynnik pod ciśnieniem p„ do 4 MPa. Istnieje widc rożnych rozwiązań tych połączeń, z których kilka podano na rys. 8.3.
Najprostszym rozwiązaniem jest skręcenie nagwintowanych rur (rys. 8.3«). z których jedna jest rozwalcowana. Do łączenia rur o jednakowej średnicy stosuje się również różne złączki. Połączenie jednozłączkowc (rys. 8.3h) jest proste i tanie; jego wadą jest konieczność przesuwania wzdłużnego i obracania rury przy montażu i demontażu. Lepszym rozwiązaniem jest nacięcie długiego gwintu na jednej z rur (2 na rys. 8..><■). Montaż i demontaż
173