DSC00002 (27)

Grubość ścianki rury oblicza się z wzoru

(8.2)

w którym:

z — współczynnik osłabienia; dla rur stalowych bez szwu i rur lanych z - I, dla rur zgrzewanych i spawanych z =» 0,5+0.9; c — naddatek uwzględniający ubytek grubości ścianek pod wpływem korowi, uszkodzenia mechaniczne itp.; dla rur stalowych ca 1 mm; dla rur lanych e = 34-5 mm.

Po obliczeniu średnicy rury D_n i grubości jej ścianki g dobiera się odpowiednią rurę z normy.

8.3. Połączenia rurowe

W zależności od metody łączenia rur rozróżnia się połączenia nierozłączne: nitowe, spawane, zgrzewane, lutowane, klejone, roztłaczane oraz połączenia rozłączne: kielichowe, gwintowe i kołnierzowe. Ola utrzymania jednakowej średnicy przewodu rurowego rury łączy się stykowo (czołowo) lub też koniec jednej z nich rozwalcowuje się, otrzymując odpowiednio większą średnicę.

Nitowanie (rys. 8.1a, b) stosuje się rzadko i tylko do rur o średnicach powyżej 800 mm, gdy jest możliwy dostęp do łbów nitów od wewnątrz. Rury stalowe są przeważnie spawane czołowo (rys. 8.1c). Stosując nakładkę w postaci tulei spawa się najpierw same rury, a następnie nakładkę z rurami (rys. 8.1*0, co zwiększa wytrzymałość połączenia. Zgrzewania rur stalowych w zasadzie nie

y.fi ( I. Połączenia rurowe nierozłączne: a, b) nitowe, e. d, e) spawane, J) roztłaczane (|4)

stosuje się, ponieważ przy mniejszych średnicach rur usuwanie sopli z nadtopionego metalu wewnątrz rury jest prawie niemożliwe, natomiast przy dużych średnicach spawanie jest technologią tańszą. Klejenie jest stosowane przeważnie do łączenia rur z tworzyw sztucznych.

Połączenie roztłaczane powstaje w wyniku rozwałcowania na zimno końcówki rury przy montażu (rys. 8.1/) i jest stosowane m.in. w segmentach rurek kotłowych (płomieniówek) lub do łączenia rur rozwatcowanych przed montażem na odpowiedni wymiar (np. rys. 8.le).

Połączenia rozłączne są stosowane do łączenia rur między sobą oraz z innymi elementami rurociągu (kształtkami, armaturą, zbiornikami). Połączenia te wymagają z reguły stosowania uszczelek.

Połączenia kielichowe stosuje się przeważnie do łączenia rur żeliwnych i kamionkowych, używanych w rurociągach wodnych przy ciśnieniu czynnika ok. 0,2 MPa (max. do I MPa) oraz czasami do rur stalowych (rys. 8.2). Połączenie powstaje przez wsunięcie gładkiej rury do rozszerzonego końca drugiej rury, zwanego kielichem; do kielicha wkłada się szczeliwo (np. sznur konopny smołowany) i zalewa ołowiem, smołą lub cementem. W razie potrzeby stosuje się połączenia podatne (rys. 8.2d), uszczelniane gumowymi pierś-

cieniami.

Rys. 8.2. Połączenia kielichowe rac o) żeliwnych, b) kamionkowych, e) stalowych; d) połączenie podatne [16, 18]

Połączenia kielichowe powinny być mocowane w taki sposób, aby nie przenosiły sił wzdłużnych i poprzecznych.

Połączenia gwintowe stosuje się do łączenia rur o małych średnicach (do Z), =j 80 mm), przewodzących czynnik pod ciśnieniem p„ do 4 MPa. Istnieje wiele różnych rozwiązań tych połączeń, z których kilka podano na rys. 8.3.

Najprostszym rozwiązaniem jest skręcenie nagwintowanych rur (rys. 8.3«), z których jedna jest rozwalcowana. Do łączenia rur o jednakowej średnicy stosuje się również różne złączki. Połączenie jednozłączkowe (rys. 8.3Ó) jest proste i tanie; jego wadą jest konieczność przesuwania wzdłużnego