3833474197

BHP

Tabela 1. Narażenie na niebezpieczne czynniki chemiczne występujące przy wykonywaniu robót budowlanych

Rodzaj robót	Materiał	Czynniki chemiczne
Roboty dekarskie i blacharskie	masy bitumiczne i lepiki, dymy lutownicze	benzyna lakowa, toluen, ksyleny, etylobenzen, izomery Metylobenzenu, izomery etylotoluenu, pentatlenek wanadu, nikiel, kadm. ołów, tlenki azotu i siarki, związki cyny i ołowiu, chlorowodór
Roboty impregnacyjne	impregnaty	n-butanol, n-propanol, metoksypropanol, izomery trimetylobenzenu, ksyleny, etylotoluen, izopropylobenzen
Roboty spawalnicze	dymy spawalnicze, gazy	kadmu, chromu, manganu, magnezu, ołowiu, tytanu,
Roboty malarskie	rozpuszczalniki farb, lakierów i klejów	pigmenty - minia ołowiowa, żółcień chromowa, pyl cynkowy, glinowy, biel tytanowa

•    prace na wysokości,

•    roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,

•    prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych.

Ustawa Prawo budowlane również definiuje roboty budowlane stwarzające wysokie zagrożenia dla życia i zdrowia człowieka. Są to roboty, dla których należy wykonać plan bioz. Uszczegółowienie tych robót znajduje się w rozporządzeniu [7].

W przepisach branżowych związanych z budownictwem, za szczególnie niebezpieczne uznano również prace spawalnicze [5], prace przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym [6] oraz prace przy użyciu maszyn niebezpiecznych, do których zaliczono maszyny do obróbki drewna [4]. Poniżej podjęto próbę identyfikacji zagrożeń, możliwych skutków tych zagrożeń oraz działań profilaktycznych zapewniających bezpieczeństwo pracy podczas wykonywania robót budowlanych uznanych za szczególnie niebezpieczne, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [9].

4. Zagrożenia związane z używaniem materiałów niebezpiecznych

Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego projektanci lub osoby, sporządzające specyfikacje produktów dla budownictwa mają obowiązek unikania zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa osób prowadzących roboty budowlane. Jeśli eliminacja zagrożenia jest niemożliwa, wówczas powinny być stosowane najmniej niebezpieczne produkty.

Materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporządzenia [3] są: substancje chemiczne oraz preparaty chemiczne zaliczone do niebezpiecznych, ponieważ stwarzają zagrożenie dla zdrowia lub życia ze względu na właściwości: wybuchowe i utleniające, łatwopalne, wysoce łatwopalne, skrajnie łatwopalne, toksyczne, bardzo toksyczne, szkodliwe, żrące, drażniące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, działające szkodliwie na rozrodczość, niebezpieczne dla środowiska. Substancjami chemicznymi są pierwiastki chemiczne i ich związki w stanie, w jakim występują w przyrodzie lub zostają uzyskane za pomocą procesu produkcyjnego.

Preparatami chemicznymi są mieszaniny lub roztwory składające się z co najmniej dwóch substancji [3], W budownictwie stosowanych jest wiele preparatów chemicznych, a mianowicie: domieszki i dodatki do betonów i zapraw, zaprawy naprawcze i szpachlówki, impregnaty i konserwanty do drewna, powłoki ochronne-farby, lakiery, posadzki, środki hydroizolacyj-ne, materiały iniekcyjne uszczelniające, kleje, pianki montażowe, rozpuszczalniki i rozcieńczalniki. Narażenie na niebezpieczne czynniki chemiczne występuje między innymi przy wykonywaniu robót budowlanych zamieszczonych w tabeli 1.

Podstawowym warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa w obrocie i stosowaniu produktów chemicznych jest posiadanie wiedzy o stwarzanych przez nie zagrożeniach. Obowiązujące w Polsce przepisy wymagają, aby każdy produkt chemiczny znajdujący się w obrocie byt zaopatrzony w dane umożliwiające jego identyfikację jakościową i ilościową, informacje o jego właściwościach, ze szczególnym uwzględnieniem właściwości niebezpiecznych, wskazania dotyczące sposobu obchodzenia się z produktem oraz stosowania specjalnych środków ostrożności. Wszystkie substancje chemiczne zostały sklasyfikowane pod względem zagrożeń dla życia i zdrowia [10]. W zależności od właściwości, niebezpieczne substancje chemiczne zostały podzielone na 15 klas i odpowiednio oznakowane. Przykładowe oznakowania materiałów szczególnie niebezpiecznych zawiera tabeli 2.

Ponadto każdy produkt zawierający niebezpieczną substancję chemiczną ma przypisany zwrot Ri oraz zwrot Si. Zwrot Ri określa rodzaj zagrożenia. Wyrażany jest on za pomocą cyfry lub kombinacji cyfr poprzedzonych literą R. Każdej cyfrze frazy R przypisana jest określona niebezpieczna właściwość materiału, np. R1 oznacza materiał wybuchowy w stanie suchym, R36 oznacza, że materiał działa drażniąco na oczy.

ARTYKUŁY PROBLEMOWE

3/2007

51