Obraz
5 (89)

ZARZĄDZANIU ŚRODO li ISKIIM II l’RZi:l)SII,tll()RSTWll

konkretnym stanowisku czy w pomieszczeniach przedsiębiorstwa (na przykład, gdy praca wymaga przemieszczenia się pracownika), ale również i na makrośro-dowisko. Do zagrożeń mikrośrodowiska można zaliczyć:

-    niewłaściwy    mikroklimat,

zapylenie na    stanowisku,

-    niewłaściwe    oświetlenie stanowiska,

-    hałas na stanowisku, wibracje na stanowisku,

-    promieniowanie elektromagnetyczne,

-    promieniowanie jonizujące,

-    elektryczność statyczna,

-    inne.

2.2.1. Mikroklimat na stanowisku pracy

Wewnętrzne przemiany zachodzące w organizmie wymagają względnej stałości swoich parametrów. Organizm ludzki posiada zdolność utrzymywania takiej stałości mimo zmienności parametrów środowiska zewnętrznego. Zjawisko to nosi nazwę homeostazy. Zmienność parametrów zewnętrznych, która umożliwia dotrzymanie warunków homeostazy, jest jednakże ograniczona. Wyznaczenie granic tej zmienności związane jest z analizą gospodarki cieplnej i wodno-mineralnej organizmu [41].

Przez gospodarkę cieplną organizmu rozumie się zespół procesów wytwarzania i wydalania ciepła z organizmu, które zapewniają stałość temperatury środowiska wewnętrznego organizmu, konieczną dla prawidłowego funkcjonowania komórek, narządów, układów. Organizm ludzki reguluje intensywność wytwarzania i wydalania ciepła dzięki mechanizmowi regulacji chemicznej i fizycznej.

Przepływ ciepła między ciałem człowieka a otoczeniem ma charakter stałej wymiany cieplnej i realizowany jest dwoma sposobami. Sposób bierny polega na wykorzystaniu w wymianie ogólnie znanych zjawisk fizycznych, tj. przewodzenia, konwekcji oraz promieniowania cieplnego. Sposób czynny polega na wykorzystaniu w wymianie zjawisk parowania, tzn. przemiany cieczy (potu oraz wilgoci w pęcherzykach płucnych) w parę wodną. Warunkiem istnienia tej formy wymiany cieplnej jest, by wilgotność powietrza była niższa od stanu nasycenia. Jest ona również silnie powiązana z gospodarką wodno-mineralną organizmu. Procesy gospodarki wodno-mineralnej (solnej) organizmu stanowią jeden z głównych mechanizmów homeostazy. Zakłócenie równowagi wodno-solnej organizmu poprzez nadmierną utratę wody i soli mineralnych (m.in. przez wydzielanie potu, które jest najbardziej efektywnym sposobem usuwania nadmiaru ciepła z organizmu) jest niebezpieczne dla zdrowia. Uzupełnianie ubytków wody w .11 .mr/mie wraz z odpowiedni u ilością i składem soli mineralnych ma bardzo

i    i*linę znaczenie.

W klimacie umiarkowanym, bez większego wysiłku fizycznego organizm ileI. l i potrzebuje dziennie około 2,8 litra wody. Zapotrzebowanie to silnie wzra-11 u osób wykonujących ciężkie prace fizyczne lub pracujących w podwyższo-

ii    i h temperaturach.

Bilans wymiany ciepła między organizmem a otoczeniem można przed-iIiun k za pomocą wzoru:

AQ = M±C± R-P

fil/ie:

A<) stan bilansu ciepła w organizmie,

M ilość ciepła wytworzona w wyniku przemiany materii,

< ' ilość ciepła przyjęta lub oddana w wyniku konwekcji i przewodzenia, l‘ ilość ciepła przyjęta lub oddana w wyniku promieniowania,

I’ ilość ciepła oddana w wyniku parowania.

Itil.ms ten jest zrównoważony, gdy ilość ciepła wytworzona w organizmie i. i iowna ilości ciepła oddanego przez organizm, tzn. gdy:

AQ = O

i »i.ma się, że w warunkach klimatu umiarkowanego oraz przy przeciętnym ¹ i i . mu organizmu wysiłkiem fizycznym oddawanie ciepła jest realizowane i . . piomieniowanie w 35%; przez konwekcję i przewodzenie w 35%, przez u 11 .mię potu w 18%, innymi drogami (oddychanie, wydalanie produktów im.my materii) w 12%. Na całokształt gospodarki cieplnej i wodnej organi

..... ma/, wydolność fizyczną i psychiczną człowieka decydujący wpływ mają

....... i środowiskowe, a w szczególności warunki mikroklimatyczne.

r.ul pojęciem mikroklimatu rozumiany jest zespół elementów meteorolo ,n H , i li (klimatycznych) cechujących ograniczone pomieszczenie lub niewielki i u iriylorialny. Rozróżnia się mikroklimat naturalny i sztuczny. Ten ostatni ..... . wynikać z działania świadomego, mającego na celu zapewnienie organi

..... i optymalnych warunków pracy i bytu lub być niejako przedmiotem

i ny m działalności człowieka (np. produkcyjnej). Mikroklimat określany jest i . następujące elementy składowe: ciśnienie powietrza, temperaturę powie i \ dgoino.ść powietrza oraz prędkość ruchu powietrza.

I .idy organizm ludzki posiada wrodzone możliwości oceny stanu waiun i . nul ioklunatycznych, jak również pewne możliwości termoregulacji, tzn. , nurgo dostosowania się do niekorzystnych warunków klimatycznych, (idy la i ■ Itu»*.( adaptacyjna organizmu zostanie przekroczona, występują istotne ogra ni i możliwości pracy fizycznej i umysłowej oraz. maleje odporność na inne I "dliwe czynniki środowiska. Wpływ niektórych parametrów mikroklimatu na . nu iii pi /.odstawiono w tabeli 2.6.

W