Obraz7 (34)

Rys• 26. Światowa wydobycia ropy naftowej (■■) w stosunku do rozpoznanych ja) zlóż (t=J) _w okrasia 1930-1970

2.2.4.1. Skład chemiczny i klasyfikacja ropy naftowej

Ropa naftowa atanowi mioBzaniniy o bardzo złożonym składzie, który ■ota zmieniać się w azorokim zakresie w zalatnoaci od złota. W jaj układ wchodzę następujące grupy związków chemicznych i

1. Węglowodory - stanowię podetawowę masę ropy (do 95% wag.). W ropie występuję węglowodory parafinowa, naftenowa i aromatyczne. Zawartość węglowodorów aromatycznych i naftenowo-aromatycznych jeet znacznie mniejaza niż zawartość parafin i naftenów. Olefiny w ropach naftowych nie występuję. Wśród węglowodorów wyróżnia się:

a)    węglowodory szeregu parafinowego o łańcuchach proatych (gazowe: metan do n-butanu, ciekłe: pentan do pentadekanu i stało - od heksadeka-nu wzwyż) i rozgałęzionych,

b)    węglowodory szeregu naftenowego - cyklopantan,, cykloheksan i ich pochodna alkilowa, naftany dwu-, trój- i czteropiericieniowe oraz ich pochodna,

c)    węglowodory arosu tyczne - szeregu benzenu, naftalenu i antracenu.

132

2. Związki organiczne zawierająca heteroatoey

a)    Żywice i aafałcrny - heterocykliczna, wielopierścieniowe związki zawierająca tlen, azot 1 siarkę. Zawartość tych substancji wynosi od «•

5% w ropach lekkioh do 10*20% w ropach ciężkich. Żywice występują w stania rozpuszczonym. Znajdują się ona głównie w ropach bogatych w związki aromatyczna. Żywica tworzą się w procesach polikondensacJi l polimeryzacji węglowodorów aromatycznych. Żywica mogą dalej kondeneować do aafel-tanów, która w odróżnianiu od żywic znajdują się w postaci zdyspargowa-naj. W wyniku dalszej kondensacji aafaltanów tworzą się k a r b a n y,

b)    różne związki siarkowe - siarczki, wielosiarczki, merkaptany, tiofen i jego pochodna,

e) różne związki azotowe - zasady pirydynowe, pochodne chinoliny, indolu, pirolu 1 karbazolu,

d) różne związki tlenowe - kwasy naftenowa będąca karboksylowymi pochodnymi cyklopantanu (Jedno- i wielopierścieniowej, kwasy tluezczowe, fenol, krezole, keylenole 1 naftole.

3. Związki nieorganiczna - siarkowodór i woda. Popiół powstały po spalaniu ropy zawierał aód, wapń, aaqaax, żelazo, mangan, nikiel, kri-m i inna pierwiastki w ilościach śladowych.

Analiza elementarna różnych rodzajów ropy naftowej mieści się najczęściej w następujących przedziałach:

-    węgiel 80-18%,

-    wodór 10-14%,

-    tlen 0,1-7,0%,

-    azot 0,02-1,11%,

-    siarka 0,01-5,0%.

Około połowy siarki i azotu zawartych w ropie wchodzi w aklad substancji asfaltenowo-żywicznych. Ropa ciężka (o dużej gęatoeci) zawiera znaczną ilość tych substancji i dlatego charakteryzuje się zwiększooą zawartością heteropierwiastków.

Istnieje wiole sposobów klasyfikowania ropy naftowej, których podstawą może być o.in. skład chemiczny ropy. Jej przydatność do określonych celów technologicznych oraz właściwości fizyczne. Klasyfikacja chemiczna dzieli ropę na klasy w zależności od jej .kładu węglowodorową*,. Wyróżnia się następujące grupy:

-    parafinowe,

-    parafinowo-naftonowe,

-    parafinowo-naftanowo-aromatyczne,

-    naftonowo-aromatyczne.

Przynależność do danej grupy świadczy o przewadze wymienionych związków chemicznych w składzie ropy naftowej.

W klasyfikacji technologicznej następuje podział ropy naftowej w zależności od jej gęstości oraz zawartości: siarki, stałych węglowodorów parafinowych, substancji asfaltsnowo-iywicznych i frakcji lekkich. Xa-

.    U)