Obraz5 (15)

przez _podoi

S przeciwbod trznapowunc^rh pewnym sto_PDill%X obrana, _M*\\

i zewnętrznego

ułamek swej yjmowania pniep JN; możliwiła 'Węcp^J/^/

imentu Medyrńe^S

'zeci wbodzcową. Djg. \ liemal ważniejsi \ dkreśl.-A.T.). °S

Psychologiczna problematyka maski

81

nt wyjaśnia indyvńi_u zważających probk^ kim w zapewniani^ sobowej⁵. Ochronnej

wewnątrz na zem^ tem społecznym^! /ch ujawnienia sięoj^I rzebiegającej wkienml się w toku ontogen® I :rz. Postawiona pnę i •zeczywistości wewnę. E :woleimików. Ludzkie I lostępnych informacji i ny. Seiektywnośćoi I tórymi człowiek bez- t .owaniem społeczne] I >b relacji interperso- I ćców, osoby uciekają E ch indywidualności I vanej w 1919 roku i

aria Gustawa Junga

^raniu osób i kultu-; metaforą i „przy

współcześnie - w kon-ki, 1992). Na gruncie znej przed wzrokiem poświęcone ich kon-

okazji”, o tyle Jung wprost przyznał masce rolę integralnego elementu osobowości oraz określił jej miejsce i znaczenie w swojej koncepcji rozwoju człowieka. W przeciwieństwie do psychoanalizy, psychologia analityczna jest teorią rozwoju obejmującego całe życie człowieka. W swoim sposobie pojmowania człowieka łączy myślenie przyczynowe z tełeologicznym, co ustanawia kolejną jej odmienność od doktryny Freuda. Na tle innych psychologicznych koncepcji człowieka teoria Junga wyróżnia się w miarę spójną antropologią oraz założeniem o istnieniu jaźni zbiorowej, uformowanej na podstawie doświadczeń przodków ludzi żyjących współcześnie. Jaźń⁷ człowieka współczesnego ma źródło w dziejach dawnych pokoleń, zawiera w sobie ich dziedzictwo. Zgodnie z teorią psychologii analitycznej, podejmowane przez człowieka działania są determinowane zarówno przez przeszłość - gatunkową i indywidualną, jak i przez rzutowane w przyszłość cele i aspiracje osoby, przez to, co potencjalne. Teoria Junga obejmuje szeroki zakres zjawisk, także fenomen maski analizuje w sposób wszechstronny. Określa genezę maski, wyjaśnia indywidualną i społeczną funkcjonalność zamaskowania, zawiera również opis osobowego wymiaru maski i jej uwarunkowań kulturowych.

Zgodnie z teorią Junga na całość psychiki składają się współdziałające ze sobą struktury. Ego to część osobowości będąca podmiotem wszelkich świadomych aktów jaźni (świadomych spostrzeżeń, wspomnień, myśli, odczuć), odpowiedzialna za osobowe poczucie jedności i ciągłości. Sąsiadująca z ego nieświadomość indywidualna zawiera pierwotnie świadome i dostępne ego treści, związane z doświadczeniami jednostki. Nieświadomość kolektywna jest rezultatem gatunkowej ewolucji człowieka, w trakcie której kolejne pokolenia w podobny sposób doświadczały pewnych powszechnych zjawisk. Jest wrodzonym, wspólnym ludziom fundamentem, na którym formuje się struktura osobowości. Stanowi podłoże dla kształtowania się ego, nieświadomości osobowej i pozostałych struktur powstających w trakcie rozwoju indywidualnego na podstawie archetypów. Archetypy to beztreściowe formy zachowań, wyznaczające wspólnotę członków grupy kulturowej lub całej ludzkości. Określają postępowanie w sytuacjach powszechnych w życiu człowieka w ciągu jego dziejów. Stanowią autonomiczne i dynamiczne systemy, które mogą w ramach jaźni uzyskać znaczną niezależność. Niektóre z nich w toku antropogenezy usamodzielniły się w takim stopniu, że stały się odrębnymi strukturami osobowości. Są to: cień, anima, animus oraz persona, utożsamiana przez Junga z maską.

Persona jest zwróconą ku światu zewnętrznemu strukturą ego, kształtującą się w rozwoju indywidualnym ze względu na potrzeby archetypowe oraz w odpowiedzi na konieczność dostosowania się osoby do obyczajów, wzorców zachowań i modeli życia panujących w jej otoczeniu kulturowym. Stanowi prezentowany otoczeniu obraz ja, nie w pełni odpowiadający osobowej rzeczywistości. Jest to „...maska psychiki zbiorowej...”,

Jaźń jest terminem stosowanym przez Junga zamiennie z osobowością i psychiką.