Obraz2 (19)

użytku w różnych warunkieh roboozyoh.    .

Olsja iuro«« podoili ikipiootieji slifiji *itamniu*« tj. taiaooi fiiykoekaiiiciayB Mjwołaayi diUłaalM powietrza, wilgoci, spalin, pod-uylszoesj tanpiratary osy obacaodcla ostali. Starzeniu olajów towarzyszy •wyki* zalana barwy, wzrost zawartości kwasów, tworzenie osadów Itp., co znacania pogarsza ich wlaSciwoici smarownicze. Zwiększeni* odporno-dci olejów na starzenie oeigga sif przez usuwanie z nich składników nietrwałych, a takie przez wprowadzanie Środków (niepszajfcych ich właściwości eksploatacyjne; Oleje 'przepracowane* poddaje eif regeneracji przez odstanie, przefiltrowanie oraz rafinację chemiczna. Zużyta oleje rożnych typów nie powinny byó z sobę mieszane, lecz zbierane oddzielnie i przekazywane do wyspecjalizowanych zakładów w calu regeneracji.

Smary plastyczna

Do emirów plastycznych zalicza się Środki smarowe o konsystencji półstał*j lob stałej. Otrzymuje się je przez zdyspergowsnie stałego zagęszczacza w ciekłym oleju smarowym. Zagęszczaczami mogę byó:

-    solo sodowe, wapniowe, litowe i glinowe wy2szych kwasów tluszczo-

" substancja węglowodorowa:    parafina, cerazyna, wosk naftowy.!

asfalt,    ,

-    substancja synta tyczne; polietylen, pochodne polimocznikowe i pigmenty organiczna,

-    substancja nieorganiczna; bentonity, krzemionka koloidalna,_talk i azbest.

Smary plastyczne maję zneczaę przyczepność do powierzchni metalowych i nie Ściekaję z nieruchomych powierzchni. Stosowane sę do smarowania łożysk ślizgowych i tocznych, przekładni zębstych, lin i pionowych elementów maszyn, wykorzystywane aę, gdy konstrukcja łożysk lub tet powierzchni tręcycb nie pozwala na stosowanie olejów, gdy dostęp do łożysk jest utrudniony i gdy pracuj ęce łożyska aę silnia obelg tonę. Smary pla-j ■tyczne śluzę również jako Środek chronigcy elementy maszyn przed sanie-1 czyszczeniem i korozję. Sę ona drotsze od olejów, ale za to bardziej oszczędne i łatwiejsze w utyciu, a ponadto mogę być stosowane w wysokich temperaturach. Podstawowymi parametrami okreSlejęcymi właściwości smarów sę< tzw. penetracja (czyli podatność na zagłębianie się), temperatura kropienie i lepkość.

*i» I

Produkcja smarów’ stałych polega aa zmieszaniu oleju mineralnego z zagęszczaczem w odpowiednio podwyższonej temperaturze, egalizacji. w urzędseniach walcowych, gdzie smar ulega zgniataniu i rozcieraniu, a następnie na ochłodzeniu w beczkach lub na tacach. W największych ilościach wytwarza się smary zagęszczane mydłami. Powszechnie znanym jeat tzw. smar Tovotte'e, w którym zagęszczaczem jeet mydło wapniowe.

jeft on odporny na działanie wilgoci, lecz przejawia niezbyt debrę od-pornośd na podwylszonę temperaturę (do (MO°C). Typowy skład surowcowy ■sers Tovotte*e jest naetępujęoyi CoO l,5t,WoOH 0,0S«, m,o )-4l, -łój ||. lit, resztę zaś etanowi olej mineralny. Innym walnym smarem Jeet tzw. kalipeol, w którym zagęszczaczem jeet mydło sodowe. Jeet on przydatny do Mechanizmów pracojęcych w temperaturach do ISó°C, ale jeat wrażliwy na działanie wilgoci. Dodatnie cechy smaru wapniowego 1 sodowego lęezę w •obie smary o mieszanej bazie mydlanej - wnpnlowo-eodowej. Do pracy w temperaturach do 200°C używa elę smarów litowych. Odporno na wyaokę tam■ peraturę aę smary, w których zagęszczaczami aa substancjo nieorganiczne, op. smary bentonitowa można wykorzystać w temperaturze powyżej 200°C. Smary zagęszczona węglowodorami wykorzystuje się do celów ochronnych, np. zabezpieczenia powierzchni metalowych przed rdzawieniem.

Smary stale

Do celów specjalnych, np. do pracy w warunkach wysokich ciśnisn lub w szczególnie wysokiej temperaturze, używa aię smarów stałych, którym jest np. koloidalny grafit lub smar plastyczny z dodatkiem koloidalnego grafitu. Bardzo skutecznym, .nowoczesnym amarem, który mota być stosowany v.specjalnych przypadkach, jest siarczek molibdenowy, stosowany asm lub v mieszaninie z olejami smarowymi i innymi eubatancjami. ,

3.3.6.4. Pozostałe produkty

Produkty parafinowe

Paradna jeet otrzymywane w procesie odparafinowania olejów mineralnych. Stanowi mieszaninę stałych węglowodorów n-paraf 1 nowych. Rozróżnia się, w zależności od temperatury krzepnięcie, parafinę miękkę, Brednię i stelę. Zależnie od stopnia rafinacji ma barwę od żóltsj do białej. Głównymi dziedzinami zastosowania parafiny eg: wyrób zapałek Ł Świec, impregnacja papieru, tektury i kartonu,, apreturowanie materiałów włókienniezych i konserwacja produktów spoftywczycb, np. żółtych serów.

cerezyna naftowa stanowi odolejone i rafinowane pet rola tum. Na tam-peraturę krzepnięcia ok. 83°C. Jeat mieszaninę stałych wielkocząsteczkowych węglowodorów naayconych alifatycznych i cyklicznych o długich łańcuchach parafinowych. Stosuje się jg do produkcji maści i kramów, do Impregnacji papieru 1 tkanin, oraz do ochrony powierzchni metali przed korozję. Stanowi podstawowy składnik past do podłóg, mebli Ł obuwia.

Wazelino naturalna otrzymywana jeat z rafinowanych pozostałości da* tylacyjnych ropy typu parafinowego i naftenowego. Składa się za stałych 1 ciekłych węglowodorów alifatycznych o łańcuchach prostych i rózgałg-

282