Obraz0 (16)

3. Kształty i wymiary kafli

Kafle mają różne kształty umożliwiające wykonanie oblicowania.

Kafel środkowy jest przedstawiony na rys. 25 a. Płyta licowa jest jedną płaszczyzną szerokości 220 mm i wysokości 220 mm.

Kalel narożny (rys. 25 b) ma dwie płyty licowe nierównej szerokości, tworzące ze sobą kąt prosty. Szerokość większej płyty 220 mm; mniejszej — 110 mm. Wysokość kafla 220 mm.

Z kafli środkowych wykonuje się proste powierzchnie oblicowania, zaś z narożnych — naroża. Wymiary podane odpowiadają wielkościom kafla obrobionego. Wymiary kafla w stanie surowym^ są nieco większe.

Podstawa skrzynkowa połówkowa (cokół rys. 26)j ma szerokość 150 mm, długość 300 mm i wysokość 130 mm. Służy ona za podstawę, na której wykonuje się pewne rodzaje pieców (na nóżkach). Dwie połówki, po odpowiednim dopasowaniu i wypełnieniu pustego wnętrza zaprawą i tłuczniem, tworzą jedną podstawę. Podstaw daje się w piecu co najmniej dwie.

Kafle: wieńcowy i stopkowy mają szerokość 70 mm, długość 440 mm, wysokość 80 mm. Dzielą się one na środkowe i narożne, przy czym te ostatnie mogą być prawe i lewe (rys. 27).

Kafle wieńcowe służą do zakończenia oblicowania u góry; użyte u dołu jako podstawa nazywają się stopkami.

Rozeta, czyli korek (rys. 28), służy do zamykania okrągłego otworu, jaki się robi w połówce piecowej w celu usuwania sadzy. Korek ma okrągłą płytkę zewnętrzną o średnicy 135 mm i nieco węższy, również okrągły kołnierz. Wnętrze kołnierza przed osadzeniem korka w oblicowaniu wypełnia się zaprawą i tłuczniem, po czym zewnętrzną powierzchnię kołnierza powleka się zaprawą zduńską i korek osadza w otworze.

4. Jakość kafli

Jakość kafli należy skontrolować przed użyciem i wybrać tylko kalle prawidłowo wykonane. W tym celu badamy:

a.    Całość i jakość czerepu. Przy uderzeniu dźwięk powinien być czysty, a nie głuchy.

b.    Prawidłowość kształtu. Płyta licowa powinna mieć kształt prawidłowego prostokąta, proste i wyraźne krawędzie, powierzchnię płaską, bez wklęśnięć i wypukłości. Płyty Licowe kafla narożnego muszą tworzyć dokładnie kąt 90°.

5. Inne rodzaje kafli

Obok. kafli uslalonych typów i wymiarów można spotkać jeszcze i inne kafle.

W szczególności produkuje się kafle kwadratelowe o wymiarach: środkowe — szerokości 210, a wysokości 135 mm lub 200X125 mm (rys. 29a); narożne — szerokości 210 + 105 a wysokości 135 mm lub (200 + 100) X 125 mm (rys. 29 b). Brzegi tych kafli są fazowane. Małe wymiary kafli i sposób ich układania w oblicowaniu powodują, że dają one najgorszy rodzaj powłoki.

Można także spotkać kafle majolikowe (o barwnej powierzchni) i berlińskie (białe) o wymiarach różnych od obecnie ustalonych. Pierwsze z nich mają brzegi fazowane lub gładkie, drugie — tylko gładkie brzegi..

Wymiary tych kafli są rozmaite. Najczęściej kalle środkowe mają szerokość 210 mm, a wysokość 230 mm, narożne (210 + 105) X 230 mm. Spotyka się jednak kafle środkowe o wymiarach 220 X 220 mm lub nawet 185 X 185 mm.

Owe różne typy kafli pochodzą ze starych zapasów lub z pieców rozebranych.

6. Normy

Typy i wymiary kafli, warunki, jakim powinna odpowiadać jakość i dokładność wykonania, dopuszczalne odchylenia od warunków oraz podział na gatunki zostały przez Polski Komitet Normalizacyjny ustalone i opublikowane w Polskich Normach (w skróceniu piszemy PN).

W zależności od jakości wykonania oraz stopnia zgodności z podanymi w Normach warunkami dzieli się kalle na trzy gatunki, z których pierwszy jest najlepszy. Wymagania w stosunku do kalli są zawarte w PN-58/B-12041.

31