Obraz (1034)

4SS

CH,—C    hydroliza

—*-- H₂NCH₂CH₂COOH

ch₂-nh

fł-propiolaktani    Icwas P-aminopropionowy

Synteza p-laktamów z aminokwasów w reakcji odwrotnej do hydrolizy nie jest możliwa, w przeciwieństwie do laktamów z pierścieniami pięcio- i sześcio-czAonowymi.

Wyróżniającą cechą P-laktamów jest ich reaktywność w nuklcofilowym podstawieniu przy acylowym atomie węgla. Z powodu napięć charakterystycznych dla małych pierścieni p-laktamy łatwo ulegają hydrolizie i innym reakcjom, powodującym otwarcie czteroczłonowego pierścienia. Reaktywność p-laklamów leży u podstaw ich wykorzystania przez przyrodę w wiecznej walce, jaką mikroorganizmy toczą między sobą. Różne pleśnie wytwarzają tzw. antybiotyki P-laktamowe o potężnym działaniu antybakteryjnym. Należą do nich antybiotyki z grupy penicylin.

H

COOH

Mechanizm działania antybiotyków p-laktamowych polega na unicczynnianiu enzymów biorących udział w syntezie bakteryjnej ściany komórkowej. Zahamowanie działania enzymów jest wynikiem acylowania niezbędnej dla ich dzia-łania grupy aminowej, przy jednoczesnym otwarciu p-laktamowcgo pierścienia.

RCONH. En-NHj +

V_^S. fu

,XIVC-

COOH

En-NH-'

CHj

CH,

COOH

reakcja z penicyliną blokuje grupę aminową enzymu

17.4. Redukcja i odwodnienie amidów

Synteza amin przez redukcję amidów

W syntezie organicznej często zachodzi potrzeba przekształcania kwasów karboksylowych w pierwszorzędowe aminy o niezmienionej długości łańcucha węglowego. Przekształcenie takie wymaga syntezy amidu z kwasu i redukcji amidu do aminy. Do redukcji amidów używa się tetrahydroglinianu litu.

SOCL    » NH,    LiAlH.

RCOOH -RCOCI -RCONHj-V RCHjNHj

amina

pierwszorzędowa

kolejne etapy syntezy pierwszorzędowej aminy z kwasu karboksylowego i amoniaku

Redukcję amidu można wykorzystać również do syntezy amin drugo- i trzeciorzędowych. Aminy drugorzędowe powstają przez acylowanie i redukcję amin pierwszorzędowych a z amin drugorzędowych w analogicznych reakcjach powstają aminy trzeciorzędowe. Acylowanie połączone z redukcją jest zabiegiem równoważnym alkilowaniu amin halogenoalkanami, ale jest łatwiejsze do wykonania.