Obraz (1459)

■I(t I*«ul-.i.iwy Icorelyc/.no imMoilyc/iK* uniili/.y ekonomie/iK^,j

Pożyczko i kredytodawcy to grupa użytkowników zewnętrznych obejmująca zarówno banki, instytucje finansowe, jak i inne podmioty, które udzieliły pożyczek lub dostarczyły na kredyt materiały lub towary. Interesuje ich to, czy należne sumy wraz / odsetkami zostaną im zwrócone w umownym terminie. Dążą oni do oceny wiarygodności i wypłacalności przedsiębiorstwa poprzez analizę jego bieżącej płynności finansowej, struktury zadłużenia i finansowania składników majątkowych.

Klienci interesują się głównie kontynuowaniem działalności jednostki, szczególnie wtedy, gdy mają zawarte długoterminowe umowy lub gdy są uzależnieni od danego przedsiębiorstwa.

Konkurenci szukają słabych stron w funkcjonowaniu podmiotu, są zainteresowani strukturą kosztów, dochodów i zyskownością.

Agendy rządowe (np. urzędy skarbowe, urzędy statystyczne, wydziały gospodarcze sądów) są zainteresowane działalnością podmiotu ze względu na rozliczenia podatkowe, ustalanie dochodu narodowego oraz kształtowanie polityki gospodarczej regionu i kraju.

Społeczność lokalna interesuje się sytuacją jednostki ze względu na wpływy do budżetów terenowych, ochronę środowiska naturalnego, rozwój regionu i na miejsca pracy.

Liczba użytkowników sprawozdań finansowych stale rośnie, zwiększają się też ich potrzeby informacyjne. Powstają także wyspecjalizowane instytucje, np. agencje ratingowe, wywiadownie gospodarcze, które zajmują się gromadzeniem i opracowywaniem informacji, korzystając m.in. ze sprawozdań finansowych.

Harmonizacja i podstawy prawne sprawozdawczości finansowej

Ze względu na bardzo szeroki krąg odbiorców informacji płynących ze sprawozdań finansowych oraz wagę decyzji podejmowanych na ich podstawie dostarczane informacje muszą być wiarygodne i porównywalne. Ponieważ jedną z podstawowych cech współczesnej gospodarki światowej jest globalizacja procesów ekonomicznych, wyrażająca się wzrostem tendencji do umiędzynarodowienia działalności przedsiębiorstw, wzrostem inwestycji bezpośrednich międzynarodowych korporacji, a także rozwojem między narodowych rynków kapitałowych i finansowych, chodzi o porównywalność sprawozdań finansowych w jak najszerszej skali. Gospodarka światowa oczekuje, że rachunkowość, w tym zwłaszcza sprawozdawczość finansowa, będzie odgrywać rolę „międzynarodowego języka biznesu”, dostarczając wysokiej jakości informacji umożliwiających przede wszystkim ograniczanie lyzyka inwestorów w coraz bardziej konkurencyjnym otoczeniu. Rozwój tych międzynarodowych powiązań gospodarczych i kapitałowych wywołał potrzebę między narodowych regulacji w zakresie rachunkowości, sprawozdawczości finansowej i rewizji finansowej.

Celem światowego procesu harmonizacji norm rachunkowości jest doprowadzenie sprawozdań finansowych do porównywalności w skali międzynarodowej i zapewnienie ich wiarygodności. Ujednoliceniu zasad rachunkowości, sprawozdawczości finansowej i rewizji finansowej służą:

•    dyrektywy Unii Europejskiej wydane prze/. Rade Wspólnot Europejskich;

•    Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR) wydane przez Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (KMSR).

Dyrektywy są instrumentem szerokiego programu harmonizacji prawa o spółkach, którego elementem jest harmonizacja zasad rachunkowości. Podstawowe znaczenie mają tutaj trzy dyrektywy:

•    I )yrektywa IV (z 25.07.1978 r.) o rocznych zamknięciach rachunkowych spółek;

•    Dyrektywa VII (z 13.06.1983 r.) o skonsolidowanych sprawozdaniach finan sowych, ich przygotowaniu, publikacji i weryfikacji (rewizji);

•    Dyrektywa VIII (z 10.04.1984 r.) o nadawaniu uprawnień osobom odpowiedział nym za przeprowadzanie statutowej rewizji (badania i weryfikacji) urządzeń księgowych i sprawozdań finansowych.

Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości dąży do ujednolicenia zasad rachunkowości poprzez swoje działania na rzecz spójności przepisów prawnych, .landardów rachunkowości, trybu sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych. < ibecnie KMSR opublikował 39 Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, które dotyczą kwestii mających wpływ na sprawozdania finansowe jednostek gospodarczych, w tym MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, a także ,Założenia koncepcyjne sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych”.

Zapoczątkowana w 1989 r. transformacja systemowa w Polsce, mająca na celu integrację polskiej gospodarki ze światowym systemem gospodarki rynkowej, a także członkostwo w Unii Europejskiej wymagają dostosowania zasad polskiej rachunkowości do rozwiązań stosowanych w warunkach rozwiniętej gospodarki rynkowej.

Pierwszym krokiem w zakresie nowych uregulowań zasad polskiej rachunkowości było wprowadzenie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r.¹, które w dużej mierze oparto na IV Dyrektywie EWG. Po raz pierwszy zasady polskiej rachunkowości oparto na koncepcji true and fair view. W rozporządzeniu tym określono, że cała rachunkowość, od podstaw aż do podsumowania, jakim jest sprawozdanie finansowa, powinna dawać rzetelny i jasny obraz stanu jednostki i jej sytuacji finansowej oraz zapewniać pełne, zgodne z prawdą materialną prezentowanie operacji gospodarczych.

Kamieniem milowym w rozwoju polskiej rachunkowości była uchwalona przez Sejm 29 września 1994 r. Ustawa o rachunkowości (z mocą prawną od 1 stycznia 1995 r.)². Po raz pierwszy w Polsce przepisom o rachunkowości nadano rangę najwyższego aktu prawnego — ustawy. Stworzyła ona dostosowany do warunków gospodarki rynkowej fundament porządku prawmego w zakresie rachunkowości i stanowiła wypełnienie zobowiązań przyjętych przez Polskę w artykułach 68-70 Układu Europejskiego o stowarzyszeniu Rzeczypospolitej Polskiej z Unią Europejską (UE).

1

   Dz.U. 1991, nr 10, poz. 35.

2

   Dz.U. 1994, nr 121, poz. 591.