Obraz (1719)

	Temperatura graniczna dopuszczalna, w (°C),
Materiał Izolacji	długotrwale	przejściowo^1!	przy zwarciu
	^xdd	^Tdp	^ldz
Pólwinlt (PVC)	70	100	100®
Polietylen (PE)	75	90	150
Guma butylowa	85		220
Polwinit cleptoodporny, polietylen sieciowany (XLPE), guma etylenowo-propylenowa (EPR)	90	130	250
Polietylenowinyloacetat (EVA)	120		"
Guma silikonowa	180	-	350
Objaśnienia: - nie występuje w aktualnych polskich normach ani przepisach. ^2> -		40°C dla przewodów o przekroju S >300roni^2 i

wg DIN VDE 0100:2002 [44]

Rodzaje przewodów 1 sposób ułożenia	Najmniejszy przekrój żyły, w [mm^2]
	Cu	Al
Przewody ułożone na stałe, chronione przed uszkodzeniami	1.5	2,5’> 1
Przewody izolowane do połączeń w rozdzielnicach
o zastępczym prądzie obciążenia długotrwałego.
- Ibś2,5A	0.5	Zabronione
- 2,5A<IbS18A	0,75	Zabronione
- Ib>16A	1.0	Zabronione
Przewody do odbiorników ruchomych i przenośnych
o prądzie znamionowym ln:	0,75	Zabronione
- 1,5A<lnś10A	t’o	Zabronione
- «n>^10A
Przewody obwodu wtórnego przektadnika prądowego	2,5	Zabronione
Przewody obwodu wtórnego przektadnika napięciowego	1.5	Zabronione
Przewody sterownicze ułożone na stale w pomieszczeniach	0,5	Zabronione

1. NAGRZEWANIE SIĘ KABLI I PRZEWODÓW

Głównymi przyczynami nagrzewania się żył kabli i przewodów wskutek przepływu prądu są:

•    ruezerowa rezystancja (straty wynikające z prawa Joule'a),

•    straty wynikające z histerezy magnetycznej i prądów wirowych w obwodach magnetycznych urządzeń 1 oraz w metalowych częściach aparatów instalowanych w obwodach elektrycznych,

•    straty wynikające z własności dielektryków (izolacji) pozostających w zmiennym polu elektrycznym, która jest | przyczyną występowania prądów upływu do ziemi,

•    oddziaływanie środowiska.

Decydujący wpływ na prawidłowy dobór przewodów i kabli mają straty wynikające z prawa Joule'a, czyli spo-wodowane przepływem prądu przez przewód o niezerowej rezystancji.

Przy wyznaczaniu wymaganego przekroju przewodu lub kabla definiuje się następujące temperatury:

•    obliczeniowa temperatura otoczenia x_QI

I temperatura graniczna dopuszczalna długotrwałe r^,

•    temperatura graniczna dopuszczalna przejściowo x_d_ (w polskich przepisach nieokreślona), i temperatura graniczna dopuszczalna przy zwarciu x_ó2.

Obliczeniowa temperatura otoczenia x₀ jest to najwyższa temperatura powietrza lub ziemi otaczających rozważane urządzenie elektryczne, występująca stale lub okresowo, w normalnych warunkach użytkowania.

W tabeli 1.1. zostały podane obliczeniowe temperatury otoczenia występujące w Polsce określone w normie IEC 60287-3-1/A1:1999 Electric cables. Calculation of the current rating. Part 3-7: Sections on operating conditions. Refe-rence operating conditions and selections oł cable type, których wartości zostały uzgodnione ze stroną polską.

Tabela 1.1. Obliczeniowe temperatury otoczenia przyjęte w Polsce (18)

Rodzaj przewodu i warunki układania		v»rci
Przewody w pomieszczeniach		-- 25
Przewody izolowane w przestrzeniach zewnętrznych	nienarażonych na bezpośrednie nasłonecznienie	25
	narażonych na bezpośrednie nasłonecznienie	40
j Kable układane w ziemi w zależności od poty roku		20(15; 5p
| Objaśnienia: 120*C - lato. 15"C - wiosna i jesień, 5°C - arna

Temperatura graniczna dopuszczalna długotrwale x_dd jest to najwyższa temperatura, do jakiej mogą nagrzewać się żyły przewodów i stykające się z nimi warstwy izolacji przez czas nieograniczony przy zachowaniu trwałości termicznej izolacji na poziomie 20-30 lat. Wartość temperatury x_M jest bezpośrednio uzależniona od materiału izolacji oraz od warunków otoczenia przewodu. Przekroczenie temperatury może doprowadzić do:

•    skrócenia okresu użytkowania,

•    pogorszerua właściwości izolacji żył (zwiększenie upfywnośd, zmniejszenie odporności mechanicznej),

| zwiększenia zagrożenia pożarowego.

Temperatura graniczna dopuszczalna przejściowo jest to najwyższa temperatura, jaką dopuszcza się przy sporadycznie występujących awaryjnych przeciążeniach ruchowych o ograniczonym czasie trwania, np. nie dłużej niż lOOh w ciągu roku i nie dłużej niż 500h w całym przewidywanym okresie eksploatacji. Przeciążenia takie wywołują dodatkowe zużycie termiczne izolacji, np. w odniesieniu do jednego przeciążenia - nie większe niż 0,1% trwałości i nie dtuzsze ntż 200h przewidywanego czasu eksploatacji. Wartość temperatury jest bezpośrednio uzależniona od materiału izolacji oraz od warunków otoczenia przewodu

W tabeli 1.2. zostały przedstawione dopuszczalne temperatury przewodów bez izolacji oraz w izolacji wykonanej | różnych materiałów (18J.

Tabele 1.2. Temperatura graniczna dopuszczalna dla przewodów w zależności od rodzaju materiału izolacji (16)

1	Temperatura graniczna dopuszczalna, w [°CJ,
Materiał izolacji	1 długotrwale	--- | przejściowo^1!	przy zwarci
	^x<*	%	^T<*
Bez z&ecji przewody gołe rmedzwne	80	100	200
	-1—-- 60	60	200
1 1 ***&> naputoa,	66	80	200

Temperatura graniczna dopuszczalna przy zwarciu x_d2 jest to najwyższa temperatura żyt przewodu, jaką dopuszcza się w końcowej chwili trwania zwarcia. Wartość x_dz zależy od materiału otoczenia żyły (izolacji) - im materiał, z którego wykonana jest izolacja, jest bardziej odporny na mięknienie, deformację i degradację, tym wyższa temperatura dopuszczalna jest przy zwarciu.

2. ZASADY DOBORU PRZEWODÓW I KABLI

Przewody w sieciach i instalacjach elektrycznych nn dobiera się na następujące warunki: a wytrzymałość mechaniczną,

•    obciążalność długotrwałą,

•    przeciążalność, a spadek napięcia,

a warunki zwarciowe,

a samoczynne wyłączenie w celu ochrony przeciwporażeniowej.

Oprócz ww. wymagań, napięcie znamionowe izolacji przewodów U_ni musi być co najmniej równe napięciu znamionowemu sieci U„: (U^SlU^.

Dopuszczalne najmniejsze przekroje przewodów ze względu na wytrzymałość mechaniczną zostały przedstawione w tabeli 2.1.

Tabela 2.1. Najmniejsze przekroje przewodów wymagane ze względu na wytrzymałość mechaniczną