Ostróżeczka polna
l— pokrój; 2— górna część pędu rośliny o kwiatach białoiółtych; 1—kwiat z pod-kwiatkami na szypułce; 4—-owoc (mieszek); 5 i 6 — nasienie widziane z boku i w przekroju poprzecznym; 7—10 — siewki (5-i 6 wg Kulpy; pozostałe oryg.)
Roślina jednoroczna, ozima lub jara. Łodyga rozgałęziona, wysokości 15—20 cm, przylegle owłosiona. Liście potrójnie 3-sieczne, dolne na ogonkach, górne siedzące; odcinki liściowe równowąskie. Kwiaty z ostrogą fioletową, ciemnoniebieskie, rzadziej różowe lub białożółte, na cienkich szy-pułkach, z drobnymi podkwiatkami, zebrane w luźne grona. Mieszki nieco przypłaszczone, długości około 10 mm i szerokości 2,2 mm. Nasiona prawie trójkątne o szczycie zwężonym, pokryte dachówkowatymi, skórzastymi brodawkami, ciemnobrunatne, długości około 2,2 mm i szerokości 1,8 mm, nie-\ co zgięte. Kwitnie od VI do VIII. Roślina lecznicza i trująca.
Ostróżeczka polna rośnie w zbożaćn, zwłaszcza ozimych, najczęściej na rędzinach i glebach gliniastych, zasobnych W węglan wapnia, rzadziej na glebach lżejszych. Występuje na całym niżu.
Rozmnaża się z nasion.
Si* w ki: hypokotyl długości 12—25 mm, nagi, czerwono nabiegły lub brunatnozielony. Liścienie jajowate lub eliptyczne, zielone, nagie albo przy brzegach nieco omszone, długości około 4—5 mm, szerokości 2—3 mm, w nasadzie zaokrąglone, ku szczytowi zwężone, tępo zakończone. Ogonki długości 4—10 mm, czerwonawo nabiegłe lub zielone. Liście skrętoległe, długoogonkowe, o blaszkach dłoniasto podzielonych, w zarysie półkolistych, z promieniem długości 5 mm. W pierwszym liściu zwykle 5 klap odwrotnie jajowatych, krótkoościstych. U następnych liści blaszki 2—3-krotnie trój-sieczne, o odcinkach wąsko lancetowatych, krótkoościstych. Liście zielone krótko owłosione, włoski na ogonach zwrócone wstecz.
Siewki pojawiają się w jesieni.
122