P1010036 (8)

-    do poł. XIII w., pojawia się „rama”, obudowa początkowo zwarta, bez rozrzeźbienie, potem ma charakter maswerkowy.

-    Ok. 1200 węgar może być członowany- sam wykrój zaaakcentowany innym wyptrofilowaniem ościeża w stosunku do reszty (na zachodzie może to wystąpić wcześniej)

-    Ok. 1200 ciągła strefa kapitelowa (może się wyłamywać i dostosowywać do uskokowego rytmu)

-    W XH wieku kolumna jest niezależna, samodzielna im dalej, tym bardziej „doklejona”: kat. Bamberg (1200- 1220) portal kolumnowo- uskokowy.

-    Wydzielony węgar, kolumna ze swą bazą, strefa kapitelową (kapitele wyłamują się, choć nadal kontynuują łuki archiwolty), tendencje do rozdrabniania formy, różnice między kolumną a uskokiem- zamazane, rama zwarta, architektoniczna.

d) kształtowany kształtkami- przy portalach ceglanych późnogotyckich, która swoimi formami próbują przypominać uskoki.

Tendencje pierwszej poł. XIII w. (1200-1250)

I    może wystąpić nadal archaiczna koncepcja tj. uskoki profilowane wklęskami, żłobkami (rozdrobnienie)

2.    typ bardziej progresywny to typ kolumnowy (wywodzący się z kolumnowo-uskokowego), rozprofilowane uskoki staja się partnerem dla kolumny

3.    portal jest smuklejszy

4.    uskoków jest wiecej i są drobniejsze (5- 7)

5.    układ panoramiczny, portale jakby wycinane w grubości muru (zaciera się addycyjność)

6.    węgar wyraźnie rozprofilowany (kolumny w uskokach).

7.    1230- w strefie kapitelowej dekoracja przebiega jednym ciągiem, tak jak w kolumnach

8.    nad uskokami są też kapitele

9.    po 1230, zmiana profili we wklęsce łuku archiwolty (pojawiaja się guzy)

10.    zatraca się różnica między kolumną a wklęską (całkowity brak addycyjności)

II    .Przykłady: 1 ćw. XIH w, trzy uskoki, tendencje do rozprofilowania, guzy na uskokach (jak w Bambergu), brak jeszcze kapiteli i kolumn w uskokach. Trzebnica: 1. 40- te XIII w. wzrost proporcji, samodzielny węgar, strefa kapitelowa przechodząca jednym ciągiem, wysoki cokół pod kolumienkją, kolumna wystaje na ³A powierzchni.

Lata 60- 70- te XIII wieku:

1.    kolumny rosną, są masywne, nie widać co jest za nimi, mogą być doklejone do glifu, zaciera się układ uskokowy

2.    przestrzeń pomiędzy kolumienkami jest wydrążona wklęską

34