P1010072 (7)

20

Cięcia należy prowadzić tu jednostkowo, usuwając drzewa, które osiągnęły wiek biologicznej starości, oraz osłabione i wydzielające się. Cięcia nie przekraczają na ogół 10% zapasu przeważnie w 10 letnim (lub rzadszym)! nawrocie cięć. Odnowienie pojawia się zazwyczaj pojedynczo lub grupowo.

Omówione pokrótce zasady odnawiania, ograniczające się praktyczni^ do usuwania pojedynczych drzew w jednopiętrowym drzewostanie, są jedyną cechą zbliżającą to postępowanie do cięć przerębowych. Dlatego też stosowanej powszechnie określenie „rębnia przerębowa” jako metoda odnowienia na siedlisku boru bagiennego nie jest słuszne.

Samosiew boczny na zrębach bieżących I1

Pod odnowienie z wykorzystaniem samosiewu bocznego przeznacza się zręby bieżące, znajdujące się po stronie zawietrznej drzewostanu sosnowego, charakteryzującego się dobrym urodzajem nasion. Zapewnia on wystarczający obsiew zrębu o szerokości równej wysokości drzewostanu obsiewającego. Przygotowań^^ gleby pod samosiew na zrębie wykonuje się jesienią, wyjątkowo wczesną wiosną, za pomocą pługa LPŻ-75 z pogłębiaczem. Miejsca nie odnowione uzupełnia się jesienią tego samego roku lub wiosną następnego roku. ' •'

Odnawianie sztuczne

Sztuczne odnowienie sosny polega na wykorzystaniu siewu lub sadzeniu na zrębie powstałym w wyniku rębni zupełnej wielkopowierzchniowej lub pasowąpl Najpomyślniejsze warunki dla siewu stwarzają siedliska III i III/IY bonitacji. Są to gleby świeże, średnio żyzne, nie ulegające zachwaszczeniu, leżące w regionach o dostatecznej wilgotności powietrza (Puchalski 1970).

Siedliska boru świeżego są — zdaniem Puchalskiego — w zbyt małym stopniu wykorzystywane pod siew sosny. W tych warunkach, przy dostatecznej ilości deszczu w maju i czerwcu oraz przy słabym zachwaszczeniu panują optymalne warunki, zarówno dla samosiewów, jak i siewów. Siedliska II i I bonitacji sosny! (m.in. bór mieszany świeży i las mieszany świeży) nie są korzystne dla siewul przeszkodę stanowią z reguły trawy i osutka. Natomiast na siedliskach poniżej^ III bonitacji siew utrudniają: mała pojemność wodna gleby i brak próchnicy. E

Glebę pod siew przygotowuje się przez zdzieranie pokrywy na pasach i spul-| chnianie jesienią, a wyrównanie na wiosnę. Przygotowanie gleby wykonuje się przy zastosowaniu pługa dwuodkładnicowego oraz spulchniaczy dwuzębnych lub pługa przesiewnego. Siew wykonuje się siewnikiem bądź w trudniejszych warunkach ręcznie. Nasiona powinny być rozmieszczone równomiernie i średnio gęsto. Zbyt gęste siewy są zagrożone przez osutkę. Stosuje się zwykle siew rzędowy, na pasach, w odstępie nie większym niż 1,2-1,3 m (Puchalski 1970).

W krajach skandynawskich oraz USA i Kanadzie coraz częściej stosuje się ] dla osłony wysiewanych nasion sosny i świerka system stożków i lejków] (ryc. 2, 3). Przykładem tej pierwszej metody jest stożek typu Cerkon. Stożeld taki, o wysokości 8 cm i otworach u podstaw wynoszących 3 i 6 cm, osłania

wysiane pod nim 3-4 nasiona, stwarzając warunki mini-szklamiowe korzystne dla kiełkowania nasion i wzrostu siewek. W przypadku lejka typu Cerbel (wysokość 13 cm i średnica w najszerszym miejscu 5 cm) 6 nasion sosny lub świer-

Ryc. 2. Stożki typu Cerkon stosowane do osłony wysiewanych nasion:

a)    stożek typu Cerkon z wysianymi nasionami,

b)    prawidłowy i nieprawidłowy sposób umieszczania stożków na powierzchni gleby (według A. Jonga 1982)

ka jest wysiewanych bezpośrednio do poziomu próchniczego gleby. Dolna część lejka osiąga poziom mineralny.

Przeźroczysty materiał plastikowy, z którego są zrobione stożki i lejki, ulega pod wpływem słońca i mikroorganizmów rozkładowi na dwutlenek węgla i wodę. Stożki i lejki wraz z nasionami są umieszczane w glebie przy pomocy specjalnych, ręcznych przyrządów. W Szwecji, w zależności od warunków siedliskowych, zaleca się stosować 2800 szt./ha stożków lub 2500-5000 szt./ha lejków (Jong 1982).

[. Sadzenie stosujemy na glebach piaszczystych, najlżejszych, a także na gle-ibach zwięzłych lub wilgotnych z grubą warstwą nie rozłożonej ściółki, surowej roróchnicy lub torfu, silnie zadamionych lub zachwaszczonych. Ten sposób odna-wiania stosowany jest także na terenie falistym, podlegającym erozji wodnej, a (także na dużych powierzchniach objętych zalesieniarai. r Warunkiem wyhodowania wartościowego drewna jest wybór odpowiednio gęstej więźby. Przeciwdziałamy w ten sposób skłonności młodej sosny, szczególnie 'na glebach żyznych, do kształtowania szerokiej, grubo ugałęzionej korony i du-Iźych przyrostów słoi rocznych. O wyborze więźby decydować musi cel gospodarczy, tj. wyhodowanie określonej jakości sortymentów. Zagadnienie to omówiono w „Hodowli lasu” (Jaworski 1990).

I Glebę przygotowujemy najczęściej wyorując bruzdy, niekiedy zdzierając pasy, rzadziej wykonując talerze, np. w przypadku uzupełnień lub poprawek wśród Łdnowień złożonych z innych gatunków, gdzie sosna pełni rolę domieszkową.