P1020970 (2)

feremy Rifa

The Problem of the Negro Mooement działacz ruchu praw obywatelską Tom Kahn żartował: „Wygląda na to, że rasizm, który zadecydową

0    położeniu ekonomicznym czarnych, teraz ustąpił miejsca technolog

1    przygląda się, jak ona niszczy to położenie"¹⁵.

Od połowy lat 50. firmy zaczęły budować coraz więcej za% matyzowanych fabryk w nowo powstających dzielnicach przemy słowych otaczających miasta. Automatyzacja i lokalizacja przemyj za miastem spowodowały tragedię w grupie niewykwalifikowanym czarnych robotników. Dawne kilkupiętrowe fabryki w centrum mia* zaczęły ustępować nowym, parterowym zakładom, w których łatwi* było instalować nowe automatyczne technologie. Ograniczona stępność ziemi i wzrost podatków' w miastach były silnym bodżceu dla biznesu, który przenosił swoje zakłady wytwórcze na no*_t powstające przedmieścia. Budowa systemu autostrad w całym kraj, oraz obwodnic wokół miast na Północy sprzyjała rozwojowi transpo^ drogowego zamiast kolejowego, tym bardziej zachęcając do lokahzad fabryk na przedmieściach¹⁶. Ponadto pracodawcy chcąc obniży koszty robocizny i osłabić siłę związków zawodowych, widzie w takiej zmianie lokalizacji zakładów dobry sposób na oddaleń* się od skupisk wojowniczych związków zawodowych. To san* anty związkowe nastawienie przedsiębiorców prowadziło do zakt dania fabryk na Południu, w Meksyku i poza Ameryką.

Nowa strategia korporacji stała się najbardziej widoczna w pnj. myślę motoryzacyjnym, który natychmiast zaczął stosować autom* tyzację produkcji i przenosić swoje zakłady na przedmieścia. Komplet zakładów Forda nad rzeką Rouge w Detroit był długoflagowrg okrętem zakrojonej na wielką skalę aktywności spółki. Fabryk Rouge była również siedzibą najgłośniejszego i najbardziej wojowniczego związku zawodowego należącego do centrali związkowe pracowników przemysłu motoryzacyjnego, w którym ponad 30*. członków stanowili czarnoskórzy. Lokalny związek był tak ak że mógł sparaliżować całą produkcję firmy jedną akcją strajkowf

¹⁵    Kahn, dz. cyt. s. 115.

¹⁶    Wilson, Declining Signifiamce of Race, s. 93; Thomas J. Sugrue, The Słnite qf Urban Pooerty: The Reorganization of Space and Work in Three Periods of Ama History, [w:] Michael Michael, ed., The Underclass Debate: Viewsfrom History, Princsn Princeton University Press, 1993 s. 102.

¹⁷    Sugrue, [w:] Katz s. 103.

Koniec pracy

Pomimo możliwości rozbudowy kompleksu nad rzeką Rouge, zarząd Forda podjął decyzję o przeniesieniu znacznej części produkcji do nowych zautomatyzowanych fabryk na przedmieściach, w dużej części po to, by osłabić rolę związku zawodowego i odzyskać kontrolę nad produkcją. W 1945 r. w zakładach Rouge pracowało 85 tysięcy osób. W ciągu 15 lat zatrudnienie spadło do poziomu poniżej 30 tysięcy. Historyk Thomas J. Sugrue notuje, że od końca lat 40. do roku 1957 Ford wydał ponad 2,5 miliarda dolarów na automatyzację i rozbudowę zakładów. W ślad za Fordem poszły General Motors i Chrysler. Łącznie „wielka trójka" przemysłu samochodowego zbudowała 25 nowych zautomatyzowanych fabryk na przedmieściach Detroit"¹⁸.

Zakłady kooperujące z przemysłem samochodowym również zaczęły automatyzować swoją produkcję już w latach 50. - zwłaszcza firmy produkujące obrabiarki, kable, części zamienne i inne wyroby metalowe. Wielu producentów samochodowych części zamiennych w Detroit, np. Briggs i Murray, zostało zmuszonych do wycofania się z biznesu w drugiej połowie lat 50., kiedy wielkie firmy motoryzacyjne zaczęły same wytwarzać części do montażu na nowych, zautomatyzowanych liniach produkcyjnych, w ramach integracji swoich procesów produkcyjnych¹⁹.

liczba zatrudnionych w produkcji w Detroit spadła drastycznie w połowie lat 50. w wyniku automatyzacji i zmiany lokalizacji produkcji. Czarni robotnicy niedawno na Południu pozbawieni pracy przez maszyny do zbioru bawełny, znowu padali ofiarą mechanizacji. W latach 50. Afroamerykanie stanowili 25,7% robotników Chryslera i 23% General Motors. Ponieważ nie mieli kwalifikacji, jako pierwsi tracili pracę wskutek automatyzacji. W 1960 r. wśród 7425 wykwalifikowanych robotników Chryslera zaledwie 24 było czarnoskórych, w General Motors na ponad 11 tysięcy robotników wykwalifikowanych - tylko 67²⁰. Dane o wydajności i bezrobociu dopowiadają resztę. W latach 1957-64 produkcja w Stanach Zjednoczonych uległa podwojeniu, zaś liczba

jf Tamże.

¹⁹    Tamże s. 104.

²⁰    Dane przedstawione przez związek zawodowy pracowników przemysłu samochodowego 14-15.12.1960 r. w Detroit. Hearmgs befort the United States Contmission on Cmii Rights, Washington, D.C: Govemment Printing Office, 1961 s. 63-65.

105