Obraz5 (50)

główni o oerotynlan nlryoylowy. wśród wosków wyrótnl* dobry* polyakiem, dlatego stosuje się go w mieszaninie z innymi woskami y celu nadania im tej wlsSolwoSol.

Hosk kandellllia (temp. topn. a0-88^oC) etanowi tóltą, twardą, kruohg masę. Wosk ten utyakuja alg z liści 1 łodyg kaktuaow mekaykanakich przez wygotowywania ich w wodzie, a surowy produkt oczyszcza eię przez oks-trakojf oraz wybielanie. W okład jego wchodzi tylko ok. 15% estrów, a charakterystyczne jest występowanie ok. 50* węglowodorów parafinowych, głownie C_nN_lk.

woak Japoński (temp. topn. 51-55°C) jest miękką, jesnoZOltg substancję otrzymywane z owocOw drzew Hhus succedanea roangcych w .Chinach, Ja-

wy tazycb kwasówtłuszczowych roślinnym)

skład - zawiera ok. 80% glicerydów (według składu jest on raczej tłuszczem

i

tych)

przedi

nym stanie są zwinięte w kłębki.. Utrzymuj* swOj kształt dzięki wewngtrzczgeteczkowym wiązaniom wodorowym, występując* w nich siły mlędzyczgsteczkowe s* słabe w porównaniu z silami działającymi w białkach fibrylarnych. Białka te a* rozpuszczalne w wodzie l Soisle etę wlątą z czynnościami fizjologicznymi organizmu. Białkami globularnyml s* —wielo hormonów, albumina jaja, hemoglobina, zawarta w

np

mżymy,

mleku kazeina oraz białka występujące w nasionach roSlin, np. gluten wyodrębniany z ziaren pszenicy. Substancjami zawierającymi dutą iloSó blełka są równiet: mleczne albumina, droldia, Śruty i makuchy (Śruty 1 makuchy to produkty uboczna przemysłu tleszczowego -pozostało**

Iwyorsnycn macerzezsan rosiinnych i zwiersęoyen

zawłrtotfc of a iks itawiono w tab. 19.

Tabela 19

R    R

2.1.9. Białka

2.1.9.1 Surowce białkowe

Białka (proteiny) stanowią dutą grupę wielkocząsteczkowych związków naturalnych, będących podstawowym składnikiem zywoj materii. Są one zadarte w mięśniach, włosach, skórze, Ścięgnach i krwi. Białka występuję 'również w materiałach roślinnych, np. ziarnach zbóż, roślinach Strączkowych, nasionach roślin oleistych i częściach zielonych roślin, lialka są poliamidami i

H00C-^M-NH-C0-CH-NH-C0- (-R    R

tórych monomerami są a—aminokwasy.

Pod względem budowy chemicznoj białka dzielą się na:

-    białka fibrylsrno,

-    białka globularne.

Cząsteczki białek fibrylarnych są długie i połączone wiązaniami wolowymi, co sprzyja tworzaniu atruktur włóknistych. Brak >zpuszczalnoSci' w wodzie oraz silna oddziaływania międzycząateczkowa >rawlają, te dobrze spełniają swoją rolę jako materiał konstrukcyjny .anki zwierzęcaj. Typowymi białkami włóknistymi aąi karatyna awarta we włosach, alersci, paznokciach, walnie, rogu 1 pierzu), o 1 a g e n (zawarty w skórze i kościach), flbroina (jedwab curalny) oraz miozyna (zawarta w mięśniach).

Cząsteczki białek globularnych są pofałdowane i bardziej zwarte nit ąsteczki białek włóknistych. Zch łańcuchowe makrocząsteczki w natural-

Zawartość białka w różnych surowcach naturalnych

Białka r	o S 1 inne	Białka z w	Ł e r z ę o e
Nazwa materiału	Zawartość (%)	Nazwa materiału	Zawartość (t)
Gluten pszenny	60-60	Kazeina mleczna	70-80
Drożdża auazone	40-60	Albumina mleczna	55-65
Śruty i makuchy	35-40	Skwarki	60-75
Soja	30-36	Hięso wolowe	15-19
Fasola	20-25	Mięso krowie	3-4
Croch	19-24
Soczawica	15-23
Ziarno pszenicy	10-12

2.1.9.2. Przemysłowe zastosowanie białek

Białka stanowią niezbędny składnik pożywienia, są prawie wyłącznym dostawcą i azotu. Niektóre mają również dute • znaczenie przemysłowe, np. wełna (sierSC), jedwab naturalny,, kolagen, kazeina i gluten pszenny.

Wełna

Wełna jest naturalnym włóknem białkowym wytwarzanym przez owca, a tekte kozy, wielbłądy i króliki’. Surową wełnę - runo piet ze się mydłem alkalicznym w celu usunięcia zanieczyszczeń, a szczególnie ^tłW* tł.uszczopotu, który przepaja wełnę w ilości 6-25%. O-ozyazczoną wełnę przerabia się na przędzę (zgrzebng lub czesankową) i wykorzystuje się w przemyśla włókienniczym i odzieżowym. Tłuszezapoć wydziela się z kąpieli piorącej runa wełnianego. Jego temperatura topaie-nla wynosi 36-40°C. Pod wzglądem chemicznym etanowi mieszaninę estrów