P1260080

HM. f?hRpC)bj.mH|^3						m
m nrara	Iw	Wf mm mgi	r jSSt			BS	Hr^i * m

		Mmmmm		- r«
						MMMfl \^_

Kruków. Katedra. Chór hierarchii kościelnej w Polsce⁶³. Zarówno królew-a koronacja, jak i budowa nowej katedry prestiż 'akowskiego kościoła bardzo silnie wzmacniały. zy jednak, przy oczywistym przejęciu przez kate-•ę funkcji koronacyjnej i grzebalnej wobec królów )lskich, te funkcje katedry jako kościoła królew-kiego były nadrzędne i decydowały o jego formie? /obec braku w źródłach pisanych wzmianek udziale Łokietka przy budowie nowego chóru, czy aż jego inspiracji dla wzniesienia katedry korona-yjnej, odpowiedzi na pytanie, czy w programie ka-edry pojawiły się także elementy programu kró-ewskiego, muszą zapadać na gruncie analizy ormy i jej znaczenia. Nie ulega wątpliwości, że ka* ,edra wawelska była powiązana funkcjami swymi i instytucją królestwa, to jest oczywiste, problem polega na tym, czy te funkcje przy tworzeniu programu nowej katedry były brane pod uwagę i czy w jakikolwiek sposób odzwierciedliły się w jej formie. Dopiero taka współzależność pozwalałaby o katedrze wawelskiej mówić jako o kościele królewskim w tym sensie, jak o katedrze gotyckiej pisał Hans Sedlmayr⁶⁴.

Początkowo w polskiej literaturze, zgodnie zresztą z brzmieniem źródeł pisanych, zasługę budowy nowej katedry przypisywano biskupowi i kapitule. W nowszej natomiast coraz silniej akcentuje się królewski charakter katedry krakowskiej, i to zarówno poprzez tendencyjną interpretację źródeł pisanych, jak i poprzez specyficzną równie tendencyjną interpretację wyników analizy formalnej.

W pierwszej interpretacji podważa się wiarygodność wzmianki o donacji Łokietkowej na rzecz odbudowy katedry po pożarze w 1305 roku dlatego,

81. Kraków. Katedra. Wspornik nic zachowanych sklepień obejścia

że w donacji tej z roku 1309 wymieniony jest także Kazimierz, którego wówczas nie było jeszcze na świecie. Za dodatkowy argument bierze się nieustabilizowaną wówczas sytuację biskupstwa krakowskiego⁶⁵. Drugi argument nie wydaje się trafny, gdyż akurat taka właśnie sytuacja mogła skłaniać księcia do finansowego udziału w odbudowie katedry. Nie ma podstaw, aby zaprzeczać źródłom, które udział księcia odnoszą do odbudowy po pożarze w 1305 roku. Jeśli w 1320 roku dokonano w katedrze koronacji, to fakt ten nie pozwala podtrzymać przypuszczenia o odwlekaniu odbudowy po pożarze aż do roku 1320.

Druga interpretacja, dokonana przez Paula Crossleya, przyznąje co prawda dawniejszym autorom rację, jeśli chodzi o wyłączność kościelnych źródeł finansowania przebudowy chóru, to jednak na podstawie analizy formalnej stara się kościołowi krakowskiemu przypisać zarówno funkcje, jak i uwarunkowaną nimi formę katedry jako katedry królewskiej. Interpretacji tej Crossley dokonał następująco: najpierw przyjął założenie, że korona-

80. Kraków. Katedra. Przekrój podłużny