P4280179 (2)

92 Budynki mało- i imłniiiuhilunw z drewna i materiałów drewnopochodnych

Naprężenie kry tyczne

ir* 8000 «r.rr,« = gg ₃j»

Smuktość względna

1.18

16,-llMPa

Współczynnik wyboczeniowy

A- = 0.5(1 + 0,2(1,18 - 0,5) + 1,18*) = 1.264

k. --i = l = 0,582

1,264+^1,264*- 1,18*

Powierzchnia ściskana

,4d = 140- 140 = 19600 mm*

Naprężenia ściskające

3,57MPa

P 70 -10³    ,    _a

⁼ T_d⁼ 196ÓÓ ^{= 3}-^57N/mm Sprawdzenie warunku nośności

3,57

0.582- 10,615

= 0,578 <1

3.8. Dachy i stropodachy

Dachem nazywamy zespół elementów zamykających budynek od góry i chroniący go od opadów atmosferycznych [181], Dach składa się z konstrukcji nośnej i pokrycia. Konstrukcję nośną stanowią drewniane wiązary ciesielskie, kratownice drewniane i stalowe lub ustroje żelbetowe. Pokrycie jest to warstwa izolacyjna, której zadaniem jest ochrona budowli przed wpływami atmosferycznymi. Do odprowadzenia wód opadowych służą rynny i rury spustowe.

Kształt dachu i rodzaj pokrycia wywierają istotny wpływ na architekturę budynku. Kształt dachu zależy od wielu czynników, jak: np. konstrukcji więżby dachowej, rzutu poziomego budynku, strefy klimatycznej kraju, przeznaczenia poddasza (użytkowe lub nieużytkowe) itp. Dachy dwuspadkowe i cztcrospadkowe powinny mieć jednakowe nachylenie połaci, natomiast połać dachu mansardowego składa się z dwóch płaszczyzn o różnym nachyleniu (górnej o mniejszym i dolnej o większym). Nachylenie połaci nazywamy spadkiem dachu. W zależności od tego rozróżniamy dachy: płaskie o nachyleniu połaci od 3 do 12°i spadziste nachyleniu od 13 do ok. 40°oraz strome o nachyleniu powyżej 40°. W budownictwie tradycyjnym dachy miały przeważnie duży spadek ze względu na mało szczelne pokrycie z dachówek lub gontów. Natomiast dachy pokryte papą lub blachą mogą mieć małe nachylenie ze względu na szczelność tych pokryć.

Górna krawędź dachu nazywa się kalenicą, a dolna okapem. Przecięcie sąsiednich połaci może być wypukłe (naroże) lub wklęsłe (kosz). Pionowa ściana zamykająca poddasze nazywa się szczytem, a jeżeli nic sięga na całą wysokość dachu - półszczytem.

W tradycyjnych konstrukcjach dachowych występują następujące elementy: krokwie, płatwie, słupy, miecze, kleszcze, jętki i wiatrownicc. Najczęściej stosuje się krokwie o wymiarach przekroju od 50 x 140 do (>0 x 180 mm.

Płatwie stosuje się w dachach o konstrukcji płatwiowo-klcszczowcj i piat-uiowo-jętkowej. W dachach ciesielskich płatwie pad względem statycznym są belkami wolno podpartymi opartymi na slupach i mieczach. Przekroje płatwi zależą od obciążenia, jakie mają przenosić, oraz od nachyleniu połaci dachowych. Przy dachach stromych, w których występuje ukośne zginanie platwi, nic należy stosować zbyt smukłych przekrojów, a stosunek wysokości do szerokości przekroju platwi winien wynosić 5:7. Przy nachyleniach dachu mniejszych od 1:4 ten iloraz może wynosić ok. 1:2.

Słupy stosuje się o przekroju kwadratowym lub prostokątnym (zbliżonym do kwadratu), ustawiając je dłuższym bokiem w płaszczyźnie mieczy (ze względu na osłabienie wrębami w miejscach łączenia z mieczami). Najczęściej slupy mają wymiary przekroju 100 x 120 lub 120 x 120 mm.

Wymiary przekroju poprzecznego pozostałych elementów więżhy dachowej wynikają z obliczeń statyczno-wytrzymalościowych.

Dachy krokwiowe (rys. 3.41) składają się z par krokwi połączonych z belkami stropowymi lub opartych na murłatach (70). Pod względem statycznym tworzą trójkątne układy trójprzegubowe, w których belki stropowe pełnią rolę ściągów. Krokwie łączy się z belkami stropowymi na wręby czołowe. Głębokość wrębu nie może przekraczać 1/3 wysokości przekroju poprzecznego belki stropowej. Wiązary krokwiowe usztywnia się w kierunku podłużnym za pomocą tzw. wiatrownic. czyli listew przybitych ukośnie do krokwi od strony poddasza.

W budynkach z większym rozstawem ścian nośnych stosuje się wiązary jęt-kowe, w których krokwie są usztywnione dodatkowo elementami poziomy mi. zwanymi jętkami (rys. 3.4Ib). Jętki dzielą krokwie na dwa odcinki: dolny długości do 4,5 ni i górny do 2,5 m. Wiązary jętkowe stosuje się wówczas, gdy długość krokwi przekracza 4,5 m. praktycznie w budynkach, których szerokość w świetle ścian jest nie większa niż 7.5 m. W przypadku gdy długość jętek przekracza 3,5 m, należy je podeprzeć płatwiami opartymi na słupach (tzw. ścianie stolcowej). W wiązarach o rozpiętości 7.5-9.0 m stosuje się jedną płatew umieszczaną w środku rozpiętości jętki (rys. 3.4Ic), a dwie, gdy ta rozpiętość wynosi 9-11 m.

W budynkach z wewnętrznymi ścianami nośnymi stosuje się dachy o konstrukcji płatwlowo-kleszczowej, które składają się z dwóch rodzajów wiązarów: głównych (para krokwi, kleszcze i słupki) oraz pośrednich, tzw. pustych (tylko krokwie oparte na płatwiach). W zależności od rozpiętości dachu nachyleniu poła-