P4290157

DR

HENRYK GŁĘBOCKI

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI. INSTYTUT PAMIĘCI NARODOWEJ

Historia polityczna

Miałem, zgodnie z prośbą organizatorów konferencji, przygotować zestaw propozycji badawczych odnoszących się do polskiego XIX w. Chciałbym jednak mówić głównie o pewnych brakach dotyczących kierunków badań nad XIX w., a nie o metodologii, gdyż w tej dziedzinie nie czuję się dostatecznie kompetentny. Ponieważ nie jestem polihistorem, pragnę zaproponować pewną refleksję nad kierunkami badań w odniesieniu do najbliższej mi tematyki, czyli historii Polski XIX w. na tle dziejów Europy Wschodniej. Mam na myśli szczególnie problemy polskiej polityki wschodniej, stosunki polsko-rosyjskie, dzieje narodów sąsiadujących z Polakami w XIX w. i to, co w odniesieniu do tego okresu można uznać za polskość na terytorium byłej 1 Rzeczypospolitej.

Chciałbym nawiązać krótko do kilku problemów, na które zwracali uwagę moi przedmówcy. Warto na początku przypomnieć uwagę Henryka Wereszyckiego, wypowiedzianą w obliczu dramatycznych wydarzeń epoki: Po każdym wielkim przełomie politycznym historiografia stara się wykorzystać zdobyte doświadczenia historyczne, aby stworzyć nowy pogląd na istotne problemy przeszłości. Tak więc każde pokolenie historyków ma ambicje wypracowania nowych oświetleń opartych nie tylko o nowe odkryte materiały, nie tylko o nowe badania monograficzne, ale, co bodaj zawsze jest najistotniejsze, o nowy stosunek do spraw politycznych i społecznych, które z reguły pokolenia od siebie różnią¹.

1 H. Wereszycki, O problematykę najnowszej historii Polski [w:] idem, Niewygasła przeszłość. 5 5 Refleksje i polemiki, Kraków 1987. s. 277.