P1520627

lecz tworzy długo żyjące komórki pamięci immunologicznej, które pozwalają przyśpieszyć wystąpienie odpowiedzi humoralnej (tzw. wtórnej) w przypadku ponownego zetknięcia się z antygenem. Odporność humoralna powstająca po pierwszym kontakcie organizmu z danym antygenem nazywa się pierwotną.

Obszar V: zmienna sekwencja aminokwasów

stała

sekwencja

aminokwasów

Fab:

fragment

wiążący

antygen

>

Fc:

fragment

krystalizujący

Miejsce wiązania

z receptorem błonowym limfocytów lub komórek żernych

Rys. 3.14. Budowa cząsteczki (monomeru) przeciwciała

Podstawowa jednostka przeciwciała składa się z 4 łańcuchów peptydo-wych: 2 lekkich (L) i 2 ciężkich (H), połączonych ze sobą mostkami siarczkowymi w strukturę przypominającą literę „Y” (rys. 3.14). Każdy z łańcuchów ma odcinki o stałej i zmiennej sekwencji aminokwasów. W cząsteczce przeciwciała, łańcuchy są tak ze sobą połączone, że tworzą obszary o stałych (C) i zmiennych (V) sekwencjach aminokwasów. W wyniku enzymatycznego rozkładu (np. pepsyną) przeciwciało rozpada się na dwa fragmenty: Fab i Fc. Fragment Fab jest odpowiedzialny za wiązanie antygenu. Rolę przeciwciał w procesach odpornościowych wyznaczają 3 reaktywne miejsca występujące w ich cząsteczce:

—    miejsce specyficznie wiążące antygen,

—    miejsce wiążące składniki dopełniacza,

—    miejsce łączenia się z receptorami błonowymi.

Wymienione miejsca reaktywne pozwalają przeciwciałom wielokierunkowo uczestniczyć w procesach odpornościowych. Miejsca wiążące antygen znajdują się w obszarze o zmiennej sekwencji aminokwasów (fragment Fab). W pobudzonych limfocytach B, na skutek złożonej rekombinacji genów kodujących pierwszorzędową strukturę przeciwciał, istnieje możliwość dopasowania obszaru zmiennego przeciwciała do cech antygenu, który indukował odpo-