P1520735

I rozwoju ciałka żółtego. Hormon ten potęguje zapoczątkowane przez estroge* I ny zmiany w narządach rodnych samicy. Współdziałanie tych hormonów po-i woduje rozrost komórek błony śluzowej macicy i licznych gruczołów wydziel-f niczych. Błona śluzowa macicy jest przygotowywana w ten sposób do ’ ewentualnej implantacji zarodka. Oprócz progesteronu ciałko żółte przeżuwa-I czy produkuje oksytocynę, a komórki lutealne ciałka żółtego świni wytwa-■ rzają hormon - relaksynę.

W czasie fazy lutealnej wysokie stężenie progesteronu docierające z krwią do podwzgórza oddziałuje na komórki neurosekrecyjne produkujące GnRH. Częstotliwość pulsów GnRH jest bardzo mała, a ich amplituda w porównaniu z okresem przed rują - dużo wyższa. Taki sposób uwalniania GnRH pobudza przedni płat przysadki mózgowej do wydzielania gonadotropin (LH i FSH) o profilach podobnych do sekrecji GnRH (rzadko pojawiające się pulsy tych hormonów). Docierając do jajnika gonadotropiny stymulują rozwój pęcherzyków jajnikowych. Należy jednak podkreślić, że pęcherzyki te nie osiągają przedowulacyjnych rozmiarów, a większość z nich ulega degeneracji (atrezji).

7.4.3.4. Luteoliza

Ciałko żółte ulega regresji w 14.-15. dniu u świni i 16.-17. dniu cyklu rujowego u krowy, jeśli samica nie jest w ciąży (rys. 7.13). Hormonem odgrywającym kluczową rolę w tym procesie, który nazwano luteolizą, jest prostaglandyna F_2a, wytwarzana w komórkach błony śluzowej macicy. Z błony "śluzowej macicy prostaglandyna przedostaje się do naczyń krwionośnych i chłonnych więzadła szerokiego macicy, a stąd przenika do tętnicy jajnikowej, na zasadzie mechanizmu przeciwprądowego, dzięki istnieniu specjalnego splotu tego naczynia pod jajnikiem. Na żyle jajnikowej pętli się ogromna liczba drobnych odgałęzień tętnicy jajnikowej, które wychwytują prostaglan-dynę F_2a (rys. 7.11). Po przedostaniu się do światła tętnicy jajnikowej prostaglandyna dociera do ciałek żółtych w dużej koncentracji, z pominięciem krążenia ogólnego. W ciałku żółtym prostaglandyna zapoczątkowuje wiele procesów, w wyniku których obkurcząją się naczynia krwionośne, komórki lutealne ulegają zwyrodnieniu tłuszczowemu i poziom progesteronu gwałtownie się obniża. Proces luteolizy trwa około dwóch dni.

7.4.3.5. Faza pęcherzykowa

Po luteolizie, gdy poziom progesteronu obniża się gwałtownie, zmienia się sposób uwalniania GnRH i gonadotropin. Obserwuje się zwiększenie częstotliwości pulsów i zmniejszenie ich amplitudy. Wydzielane w ten sposób gona-

20