P1520736

dotropiny pobudzają rozwój pęcherzyków- Z puli wzyąąfąjąęyp^, w jajniku pęcherzyków, u zwierząt jednorodnych jecłęp pęębę^zyk ząpzypą szybko rosnąć, aby w ciągu 3-4 dni osiągnąć dojrzałość do pwułąfiji- U zwierząt wielorodnych, np. u świni, w każdym z jąjników zączyną się rpzwtiąp kilka, czasami nawet ok. 10 pęcherzyków. Błony komórek osłonki wewnętrznej pęcherzyka jajnikowego mają dużo receptorów LH. Pod wpływem LH komórki osłonki wewnętrznej syntetyzują hormony steroidowe - aą-drogeny: testosteron i androstendion. Hormony te przenikają przez błonę podstawną do komórek ziarnistych w pęcherzyku. Komórki ziarniste posiadają wiele receptorów wiążących hormon FSH. Hormon ten uczynnia w komórkach ziarnistych zespół enzymów aromatazy, który steruje przekształcaniem testosteronu w estradiol- 17/ł. W czasie fazy pęcherzykowej sekrecja estradiolu jest duża (rys.7.14). Hormon ten oddziałuje na organizm samicy, wywołując u niej objawy rui. Pierwszy dzień rui, to dzień nowego cyklu i tak zdarzenia opisane powyżej będą się powtarzać.

Powyższe zjawiska zostały opisane w sposób bardzo uproszczony, gdyż poznano już wiele czynników działających para- i autokrynnie na rozwój ciałka żółtego i pęcherzyk jajnikowy. Czynnikami tymi są: insulinopodobne czynniki wzrostu, czynnik wzrostu naskórka, interleukiny, inhibina, aktywi-na, oksytocyna, relaksyna, inhibitory i stabilizatory luteinizacji. Wiele hormonów produkowanych przez, inne niż gonady, gruczoły endokrynne (tarczyca, nadnercza) ma duży wpływ na procesy rozrodu u samicy. Niedobór hormonów tarczycy, nadmiar hormonów nadnerczowych może spowodować zaburzenia w rozrodzie prowadzące do niepłodności u samicy.

7.5. Kopulacja

Zespół odruchów prowadzących do wprowadzenia nasienia do dróg rodnych samicy nosi nazwę kopulacji. Wyszukanie samicy zdolnej do kopulacji wiąże się z wystąpieniem popędu płciowego. Hormonami warunkującymi zachowanie seksualne u samca są androgeny, u samic zaś estrogeny, prolaktyna i oksytocyna. Wydzielane przez męską gonadę hormony uwrażliwiają ośrodki nerwowe samca na bodźce pochodzące z organizmu samicy w czasie rui. Bodźcami tymi może być: zapach wydzielin dróg rodnych samicy, jej widok i głos. Samice reagują również na podniety pochodzące z organizmu samca. Szczególne znaczenie u niektórych gatunków, np. u świni, mają wydzieliny zapachowe - tzw. feromony. Źródłem feromonów u knura są jądra, a ich prekursorami są androgeny. Feromony są gromadzone w śliniance żuchwowej. Poza śliną feromony są obecne w pocie i tkance tłuszczowej. Współczesne badania dotyczące feromonów pozwoliły na zastosowanie syntetycznych związków (o zapachu identycznym do feromonów) do wykrywania rui u loch. Substancje te można stosować u samic zapładnianych za pomocą

202