PB040753

304 Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich

Olszewskiej (2005) enterowirus bydła w składowanej w warunkach labora loryjnych gnojowicy podlegał bardzo wolnej inaktywacji w temperaturze 4 °C (0,03 log/tydz.), zdecydowanie szybszej zaś w temperaturze 20 °ę (0,65 log/tydz.).

Temperatura i pasteryzacja

Bakteriobójcze oddziaływanie podwyższonej temperatury na mikroorganizmy patogenne z uwagi na uszkodzenia błon komórkowych poprzez dcnaturacje białek oraz blokowanie enzymów jest zjawiskiem powszechnie znanym. Prowadzono liczne badania mające na celu określenie przeżywał-ności różnych gatunków drobnoustrojów w zależności od temperatury i czasu jej działania. Większość patogennych mikroorganizmów podlega inaktywacji w ciągu 4 godzin przy temperaturze 55 °C lub po 30 minutach w temperaturze 70 °C (Carrington i wsp., 1998). Należy zaznaczyć, że znacznie trudniejsza jest dystrybucja ciepła w materiałach stałych, stąd wymagany jest dłuższy czas działania temperatury dla zapewnienia skuteczności higienizacji.

Pasteryzacja polega na ogrzewaniu gnojowicy do temperatury 55 °C przez 4 godziny lub 70 °C w ciągu 30 minut. Skuteczność pasteryzacji zależy głównie od wysokości temperatury i od czasu jej działania. Oznacza to, że przy wzroście temperatury maleje czas potrzebny do właściwego przebiegu procesu. Podczas pasteryzacji dochodzi do inaktywacji wegetatywnych form mikroorganizmów. W celu usunięcia form przetrwalnikowych należałoby poddać gnojowicę sterylizacji np. wysoką temperaturą przy podwyższonym ciśnieniu, jednak ze względów ekonomicznych jest to proces nie stosowany. W procesie pasteryzacji w temperaturze 70 °C pałeczki Salmonella giną po 30 minutach (Bruce i wsp., 1990), a jaja Ascaris suum i Taenia saginata tracą inwazyjność po 20 minutach.

Pasteryzować gnojowicę można w systemie ciągłym lub zamkniętym. Ten ostatni ze względu na duże ilości wytwarzanej gnojowicy wydaje się być mało praktyczny. System ciągły poprzez większą wydajność obniża koszty procesu, choć istnieje ryzyko wtórnej kontaminacji w wyniku wstecznego mieszania ogrzanej gnojowicy ze świeżo wprowadzoną Można temu zapobiec poprzez stosowanie urządzeń uniemożliwiających cofanie gnojowicy. Korzystnie wpływa na stopień higienizacji wydłużanie czasu działania podwyższoną temperaturą. Zalecana temperatura pasteryzacji w przypadku klasycznego pomoru świń, choroby pęcherzykowej i Aujeszky wynosi co najmniej 65 °C, pomoru afrykańskiego świń 60 °C i dla zniszczenia wirusa pryszczycy 70 °C.

I . wy metody termicznej:

| prostota metody

I ' duży stopień pewności usunięcia mikroorganizmów patogennych ' yak szkodliwego oddziaływania na środowisko * pKtiliwośó prowadzenia w warunkach potowych.

uijdy metody termicznej:

\vztos,t emisji odorów i amoniaku

du2e zużycie energii i wysokie koszty wydatkowane na ogrzanie biomasy | konieczność użycia specyficznego sprzętu.

pjoniieniowanie mikrofalowe

promienie mikrofalowe o częstotliwości od 3 do 300 GHz działają na pjjdzie efektu termicznego (vide podrozdz. 10.6). Możliwe jest elimino-_#«iie bakterii i wirusów z gnojowicy w zależności od wysokości uzyśki-^nych temperatur w strefie promieniowania (tab. 8.11).

Redukcja liczby drobnoustrojów pod wpływem działania mikrofalowego w czasie 1 sck. (Schorpp, 1995)

Mikroorganizm	Typ gnojowicy	Temperatura °C	Redukcja liczby drobnoustrojów
bmnttia Senftenberg	bydlęca	85,2	10'
	świńska	72,2	10^7 . ■
Wirus ECBO	bydlęca	76,0	U?
	świńska	74,3	10^5
JaiaAsrarusułini	świńska	63,8	nie wykryto

Badania pilotażowe przeprowadzono przy użyciu urządzenia mikrofalowego przepływowego o mocy 12 kW. Gnojowica przepływała przez komorę mikrofalową z prędkością od 4,5 do 10 1/minutę. Dla inaktywacji pałeczek Salmonella Senftenberg w gnojowicy świńskiej wymagana była 73 "Ci w bydlęcej zaś 86 °C. Wirus ECBO eliminowany byl w gnojowicy bydlęcej przy 75 °C, w świńskiej zaś przy 73 °C. Jaja Ascaris eliminowane były przy temperaturze 65 °C.

Zalety metody:

■ krótki czas niezbędny do ogrzania gnojowicy do wymaganej temperatury ^ możliwość jej szybkiego zużycia do celów nawozowych * brak konieczności posiadania urządzeń magazynujących gnojowicę przed jej dezynfekcją