PC190023

Typ	Wskaźnik Rohrera
	mężczyźni	kobiety
leptosomiczny	x—1,12	x-I,22
atletyczny	1,13-1.34	1,23-1,43
pykniczny	l,35-x	l,44-x

Do najbardziej rozpowszechnionych należy typologia konstytucjonalna amerykańskiego psychologa i psychiatry W.H. Sheldona. W koncepcji Sheldona konstytucja jest kombinacją trzech komponentów: en-domorii, mezomorfii i ektomorfii. Endomorfia wyraża się silnym rozwojem narządów trawiennych oraz ogólną miękkością i okrągłością ciała wynikającą także z dużego otłuszczenia. Mezomorfia charakteryzuje się silnym rozwojem mięśni i dobrym wykształceniem szkieletu, co nadaje ciału charakter kanciasty i równocześnie masywny. Ektomorfia uwidacznia się silnym rozwojem skóry i układu nerwowego, ciało osobnika jest więc wydłużone, wysmukłe, o dużym stosunku powierzchni do masy. Udział każdego komponentu w konstytucji osobnika wyraża się w sied-miostopniowej skali za pomocą liczb od 1 do 7. Budowa ciała osobnika, czyli jego somatotyp opisany jest trzema liczbami oznaczającymi kolejno udział komponentów endomorfti, mezomorfii i ektomorfii. W ten sposób zmienność typów budowy ujęta została w 76 somatotypów. Somatotypy skrajne: endomorf oznaczony 711. mezomorf — 171, czy ektomorf - 117 reprezentują wzorce - typy idealne, ekstremalne, bardzo rzadko występujące w populacji. Najbardziej przeciętny somatotyp, zbudowany harmonijnie określony jest liczbowo 444, wyraża więc równowagę wszystkich komponentów. Somatotypy można przedstawić graficznie na somatogra-mie, który tworzy trójkąt równoramienny. Wierzchołki trójkąta opisane są skrajnymi komponentami (ryc. 73).

Typologię Sheldona krytykowano za subiektywizm oceny somatosko-pijnej, fakt wiązania somatotypu z genotypem, a nie fenotypem oraz to, że ocenę mężczyzn i kobiet przeprowadza się na podstawie tej samej skali (Malinowski 1985c).

Modyfikacji typologii Sheldona dokonali m.in. B. Heath i L. Carter. Polegała ona na obiektywizacji określeń dzięki wprowadzeniu szeregu pomiarów antropometrycznych, na podstawie których ustalano somatotyp danego osobnika.

W Polsce oryginalną metodę oceny somatotypu przedstawił A. Wanke. Metoda ta umożliwia typologiczne określenie poszczególnych osobników oraz na wyliczanie składników somatycznych całych populacji lub ich

<

Ryc. 73. Somatogram Sheldona

określonych części na podstawie wartości średnich arytmetycznych stosowanych wskaźników (wskaźniki tułowia, barków, miednicy, klatki piersiowej i Rohrera).

Wydzielone zostały cztery typy (wyodrębione wśród mężczya), których sylwetki przypominały litery: I, A, V, H.

Typ I - słaba budowa ciała, długi tułów, wąskie barki, średnioszenb miednica, płaska klatka piersiowa, mała masa w stosunku As wysokości ciała.

Typ A - długi tułów, wąskie barki, szeroka miednica, beczkował ktafel piersiowa, duża masa w stosunku do wysokości ciała.

Typ V - tułów krótki, szerokie barki, wąska miednica, piata ktałs. piersiowa, duża masa w stosunku do wysokości ciała.