PICT0071 (6)

W jakim celu autorka stosuje taki) technikę? Czas przeszły staje się oparciem dla współczesnych, przemijanie i trwanie rodzi wspólnotę przeszłych i obecnych pokoleń.

Co się dzieje?

Osią główną powieści jest intryga miłosna, a jej główną postacią - Justyna Orzelska, młoda zubożała szlachcianka, która wraz z ojcem mieszka w Korczynie - dworze bogatych kuzynów. Justyna ma za sobą pierwszą miłość do Zygmunta Korczyńskiego, który ożenił się z majętną panną, lecz tego właśnie lata, znudzony miłością małżeńską, stara się „odgrzać” dawne uczucie. Kuzynka odrzuca tę propo

zycję. Zaleca się do niej także pan Różyc. Zniechęcony do życia magnat znajduje rozrywkę i pociechę w uczuciu do Justyny do tego stopnia, że proponuje jej małżeństwo. Dziewczyna jednak odrzuca kontrakt zwany dobrą partią ku zdumieniu i oburzeniu otoczenia. Odrzuca z bardzo prostego powodu - bo nie kocha Różyca. Kocha Jana Bohatyrowicza. Ta miłość narasta przez cały czas trwania powieści, jej kolejne etapy to wyprawy do obu mogił, odwiedziny Justyny w Bohatyrowi-czach, jej udział w pracach w polu. Jan powoli wciąga pannę w obręb swojego świata i ten świat zaczyna się jej podobać. Decyduje się zatem na związek z młodym gospodarzem, popełniając tym samym mezalians, gdyż Jan należy do schłopiałej szlachty. Decyzja Justyny jest też jakby zadośćuczynieniem przeszłości, naprawą błędu Marty, która bała się takiego kroku i odrzuciła niegdyś Anzelma Bohatyrowicza - stryja Janka.

Poza tym ważnymi wątkami Nad Niemnem są:

•    wydarzenia historyczne i aluzje do popowstaniowej sytuacji,

•    spór Korczyńskich i Bohaty-rowiczów o szkodę w zbożu (relacja dwór - zaścianek),

•    problemy finansowe Benedykta Korczyńskiego.

Postacie

Ich przeżyciem pokoleniowym

było powstanie styczniowe.

Są to:

•    Benedykt Korczyński (teraz głoszący ideę pracy na swojej ziemi),

•    Dominik Korczyński (żyjący w Rosji),

•    Andrzejowa Korczyńska (arystokratyczna wdowa po powstańcu, trzecim bracie Korczyńskim),

•    Marta (pracowita i zniechęcona do życia krewna Korczyńskich),

•    Emilia Korczyńska (żona Benedykta, wiecznie chora, rozkapryszona romantyczka),

•    Kirłowie - sąsiedzi (ona - tytan pracy, sama prowadzi gospodarstwo, on - obibok, intrygant, wieczny gość Korczyna),

•    Anzelm Bohatyrowicz - powstaniec, który ocalał, szlachetna postać o złamanym życiu.

Generacja „spadkobierców”

- młodych, tych, którzy określą

przyszłość. To przede wszystkim:

•    Justyna Orzelska - kuzynka Korczyńskich, dumna dziewczyna opiekująca się zdziwaczałym ojcem muzykiem,

•    Zygmunt Korczyński - zmanierowany artysta malarz, pogardliwie odnoszący się do prowincji,

•    Różyc - bogaty arystokrata, szukający podniet w narkotykach i mocniejszych wrażeniach natury uczuciowej,

•    Witold - syn Benedykta, młodzieniec przejęty ideą pracy i reformy społecznej,

•    wreszcie Jan Bohatyrowicz - przedstawiciel młodego pokolenia w zaścianku Bohaty-rowiczów (syn powstańca pochowanego w mogile).

13