PICT2479

/. 2.    Kształt i parametry Ziemi

Kuta ziemska jest elipsoidą powstałą z obrotu elipsy dokoła osi Kształt Ziemi odczytany pomiarów siły ciężkości nazwano geoidą (ryc. I).

Ryc. I. Stosunek powierzchni Ziemi p do pouiavichni elipsoidy obrotowej (sfcroidjr) s i powierzchni geoidy g (według H. Wagnera)

Ważniejsze parametry Ziemi:

promień biegunowy: 6356,8 km promień równikowy: 6378,2 km

spłaszczenie biegunowe Ziemi: 0.0033    _f

masa: 5,974- 10'* kg średnia gęstość: 5,59 g/cm⁵

powierzchnia: 510 min km³, w tym: lądy 149 min km³ (29%) a morza i oceany 361 min km³ (71%)

średnia siła ciężkości: na równiku 978,049 cm/sek³, na biegunie 983,221 cm/sek³

średnia wysokość lądów + 917 m, średnia głębokość mórz - 3601 m

hydrosfera (wody na Ziemi i w atmosferze ogółem): 1589 • 10* km⁵,

masa atmosfery: 5 144 • 10^,3t

średnia temperatura powietrza na powierzchni: 14,2° C średnie ciśnienie rzeczywiste na powierzchni: 735,5 mm Hg stosunek mas trzech powłok: biosfera I, atmosfera 300, hydrosfera 85200 objętość masy organicznej biosfery 2557,7 km⁵.

1-3.    Ziemia jako system

Przedstawione powyżej wartości liczbowe parametrów charakteryzujących naszą planetę ukazują w sposób wybiórczy, przeglądowy jej skomplikowaną i zróżnicowana, strukturę.

Planeta nasza bowiem niezależnie od różnorodnych powiązań fizycznych ze Wszechświatem (pola grawitacyjne i magnetyczne, promieniowanie itp.) stanowi swoisty układ powiązany ch ze sobą elementów (powietrze, wody. skały, organizmy) często na zasadzie sprzęzen zwrotnych W świetle teorii systemu Bertąjąnfiy'ego możemy generalnie powiedzieć, iż funkcjonowanie Ziemi jako określonego tworu natury - układu fizycznego uzależnione jest od ilości elementów składowych (sfer), ich jakości oraz występujących między nimi relacji. Ziemia jako całość oraz jej fragmenty podlegają ciągłym przeobrażeniom Cennikami je wywołującymi są: energia słoneczna, siła grawitacji, naprężenia w skorupie ziemskiej, wody. lodowce, powietrze, świat roślinny, zwierzęta, człowiek etc

Oddziaływanie powyższych czynników w określonym czasie i przestrzeni kształtujące oblicze Ziemi (litosferę, hydrosferę, atmosferę, biosferę) - warunkuje przebieg proce.uht- przeobrażających Ziemię. Czynniki zatem są kategorią statyczną, procesy natomiast - dynamiczną. Właśnie ocena ilościowa, jakościowa i relacyjna elementów składowych naszej planety oraz czynników i procesów ją zmieniających stanowi główny przedmiot zainteresowania nauk o Ziemi.

I.-t. Fizjografia

Kompleksowa charakterystyka warunków naturalnych (budowa geologiczna, rzeźba terenu, stosunki wodne, klimat, gleby, roślinność i świat zwierzęcy) danego obszaru nosi nazwę fizjografii, Opracowania fizjograficzne bazujące na naukach o Ziemi są podstawą m.in. do wprowadzenia podziału na jednostki przyrodnicze (fizjograficzne), mają zastosowanie w planowaniu przestrzennym miast (fizjografia urbanistyczna) i wsi (fizjografia ruiystyczna) oraz w wiciu dziedzinach gospodarki.