Podręcznik Zaręby0

nych i transportowych (firmy transportu niekonwencjonalnego - przewóz turystów wozami, saniami, łodziami, prowadzenie wypożyczalni rowerów, nart biegowych, wynajem koni);

•    obsługa przewodnicka na trasach dziedzictwa kulturowego lub ścieżkach przyrodniczych, organizacja wycieczek górskich, rowerowych, konnych, na nartach biegowych, wypraw specjalistycznych - fotograficznych, florystycznych, etnograficznych itp.;

•    zajęcia związane z edukacją ekologiczną (pokazy filmów, przezroczy o przyrodzie, organizowanie wystaw), organizowaniem imprez kulturalnych i folklorystycznych, ochroną i konserwacją szlaków turystycznych;

•    wytwarzanie artykułów rzemieślniczych i pamiątek, produkcja i sprzedaż artykułów spożywczych itp.

Często ludność miejscowa, uczestnicząc w rozwoju ekoturystyki, nie musi rezygnować z wyuczonego zawodu ani szkolić się w nowych dziedzinach i specjalnoś-riach. Do stworzenia ciekawej oferty turystycznej wystarczy wykorzystać osobiste ..ilenty i umiejętności, jak: sztukę kulinarną, znajomość miejscowych legend i opowieści, talent muzyczny lub rzeźbiarski albo też zdolności rzemieślnicze (umiejętność epienia z gliny, wyplatania koszyków, tkania czy haftowania). Wszystko, co na co dzień robią, jak pracują i mieszkają miejscowi ludzie jest swoistą atrakcją turystyczną. Turyści pochodzący z miast, a szczególnie turyści z krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo, są skłonni płacić wiele pieniędzy, żeby zamieszkać np. w wiejskiej chacie aktywnie uczestniczyć w życiu jej mieszkańców [248, s. 53-54J.

Ludność miejscowa musi jednak wyraźnie dostrzegać korzyści związane z ochroną rrzyrody i rozwojem ekoturystyki w ich regionie. Bez jej poparcia nawet najlepszy rrojekt nie ma szans powodzenia. Udział ludności miejscowej w rozwijaniu ekoturys-ki jest potrzebny w następujących działaniach:

•    zbieranie informacji na temat zasobów regionu, kluczowych problemów ekologicznych, ekonomicznych i społecznych, szans i zagrożeń podczas realizacji projektu itp.;

•    planowanie (konsultacje, dyskusje nad priorytetami planów rozwoju ekoturystyki, wspólne formułowanie celów strategicznych i taktyki działania);

•    realizacja planów ekoturystycznych (zarządzanie i kierowanie rozwojem ekoturystyki, kontrola, ocena i ewentualne modyfikowanie projektów, udział w podejmowaniu kluczowych decyzji);

•    podział korzyści ekonomicznych, społecznych, politycznych, kulturowych i innych związanych z rozwojem ekoturystyki [46, s. 43].

Brak poparcia społecznego dla projektu utworzenia Parku Narodowego

Kiruna w Szwecji

W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych Szwedzka Agencja ds. Ochrony Środowiska postanowiła założyć nowy park narodowy w regionie Kiruny. Nowatorski pomysł projektu polegał na połączeniu ochrony przyrody z rozwojem ekonomicznym regionu opartym na

65