poradnictwo zawodowe i doradztwo zawodowe strona` 61

radcy i powoduje, że zaczyna ona bardziej wierzyć w skuteczność swojego społecznego funkcjonowania, w korzyści z niego płynące.

Wśród uczniów szkoły średniej są tacy. których określić można jako pa .sywnych nie podejmują żadnych prółi zawodowych, nie umieją dopasować się Jo żadnej pracy, do żadnego zawodu. Takie osoby mogą zwrócić się o pomoc do doradcy zawodu, jednak charakterystyczne jest to. że czynią to bardzo późno, nierzadko zbyt późno jak na to. by mógł się jeszcze dokonać proces faktycznego formowania pożądanych cech, kształtowania postaw, krystalizowania preferencji zawodowych. A tymczasem (ryb nauki wymusza decyzję szkol no-zawodowa. lYaca doradcy / osobami pasywnymi nic jest łatwa. Tym większe jest znaczenie aktywizowania takich jednostek w pioeesie wybierania zawodu i pracy. System pracy grupowej stwarza szansę dotarcia do takich osób nawet wtedy, gdy om* jeszcze tkwią w swojej bierności.

W literaturze przedmiotu można znaleźć propozycje opracowanych metod służących przygotowaniu uczniów do podejmowania samodzielnych decyzji życiowych, w tym decy/jt zawodowych i edukacyjnych, narzędzi do zastosowa nią w systemie pracy grupowej⁸. Bez tiudu można zauważyć pewną rozbieżność interesów prawodawców systemu edukacji i specjalistów pragnących profesjonalnie udzielić jak najbardziej właściwej pomocy. Autorzy scenariuszy zajęć przewidują pracę w grupach, ale niezbyt licznych, zwykle 8 16--osobowych i zaplanowaną na realizację w ciągu widu godzin (najmniej I0)'\ Rozporządzę nie MF.NiS zakłada, że zajęcia z zakresu poradnictwa zawodowego powinny być prowadzone w grupach odpowiadających liczbie uczniów w oddziale, a więc przy obecności nawet nk. -10 uczestnikówPonadto, zdaniem metodyków, zaję cia powinny być ptowadzone przez, dwu wspomagających się instruktorów.

Jako psycholog zatrudniony przez wiele lat w dziale poradnictwa zawodu wego poradni psychologiczno-pedagogicznej wielokrotnie św iadczyłam pomoc młodzieży, także na terenie ich szkól. Obserwuję, że coraz częściej (może to pozytywny wpływ upowszechnienia informacji o charakterze działalności po radni) młodzież samorzutnie zgłasza się do psychologa po indywidualną poradę Jakz.cz zaspokoić potrzeby, jeśli w 230-tysięcznym mieście jest tylko jedna laka poradnia, w dodatku zatrudniająca 3 socjalistów- od indywidualnej diagnozy preferencji zawodowych? I a forma pracy jest ogromnie potrzebna i w odbiorze klientów bardzo pomocna, jednak ze względu na realny zasięg, nie może być jedyną ani nawet główną metodą działania. Stąd powstała potrzeba aktywnego

Np. A Paszkowska-Rugać/. WutszMl i>nu-v i"uro/><'j<kieifo doradcy kariery luwwliwej. Warszawa .2002: B W ojtasik Wurtzttu tiortulcy zuwotiu. Warszawa 1997: Meiody Hiti/th inu    Kun inspirudi. i;. //. Warszawa 1998.

M Of udowi w/. II ( luiucl' Program p/iuu>\vtu:iu kit na' :uiuiilon'vclt dlti uczniów klat VI/! ..Kim tknąłbyś zostać?" 1*SPZ ..Klanza" iii I >. Lublin l^lJ%

Rozporządzenie MI.N‘.S z dnia ? stycznia 200.! i w sprawie zasad ml/icJ.uitn i organizacji pomory psychotogieziai-jioda^ipio/in-j w publicznych pr/cds/kulncb, szkołach i placówkach ti>/ t.<. Nr 11. póz. I l-J. ó 12).

współdziałania szkól i poradni, a także potrzeba wypracowania optymalnych sposobów pracy takich, których:

-    efekty dotyczyłyby jak największej liczby młodzieży:

-    nie przekraczałyby możliwości pracowników poradni:

-    dałyby się pogodzić z realizacją innych licznych zadań pedagogów szkolnych (gdyż to oni są zwykle koordynatorami współpracy / poradnią):

-    w jak najmniejszym stopniu zakłócałyby lok tygodniowych zajęć klas. s/ko-^: *>■

-    nie wymagałyby od uczniów poświęcania pozalekcyjnego czasu, gdyż nie jest to przez nich dobrze widziane.

Potrzebne są metody pracy, które dawałyby sposobność w możliwie krótkim czasie dostarczyć znacznej porcji informacji oraz pobudzić młodzież do własnych poszukiwań w zakresie samopoznunia, wskazać drogę do uzyskania rzetelnej samooceny, sprawić, żeby problem decyzji dotyczących wyboru drogi dalszego kształcenia, wyboru zawodu stal się bardziej interesujący i aktualny, domagający się ważnego miejsca w obszarze uwagi doroślejącego człowieka.

Podsumowanie

Szkolny doradca zawodu, jako członek zespołu pedagogicznego placówki, może pełnić istotną rolę dydaktyczno-wychowawczą w szerokim zakresie. Jego szanse wpływania na uczniów są burd/o duże, choćby z tego względu, że jogo uczeń nie zapyta tak jak to często bywa w odniesieniu do np lizyka. biologa, czy nauczyciela teorii muzyki - „A po co ja się mam tego uczyć⁰ Przecież mi 10 do niczego w życiu nie będzie potrzebne!’’. W tym wypadku uzasadnienie potrzeby jest oczywisto. Młody człowiek bardziej świadomy swoich cccii, ulity w swoje realistycznie rozpoznane walory, będzie bardziej aktywnie kreował własne życie., w tym życie zawodowe, a w konsekwencji będzie wpływał pozytywnie na kształtującą się rzeczywistość społeczną.

Praca niniejsza poddała krytyce stan realizacji poradnictwa zawodowego w naszych szkołach na przełomie XX i XXI wieku. Sytuacja społeczno -polityczno-gospodarcza kraju, a nie tylko przystąpienie Polski do Unii liuropej-skiej. mobilizuje obywateli do generalnej zmiany nastawień wobec własnego życia zawodowego. To. co było typowe w podejściu do pracy czterdzieści, trzy dzieśei lat temu, zupełnie nie ma miejsca w nowej rzeczywistości. Dlatego ludziom dorosłym, wychowanym w dawnym systemie, samym bardzo trudno jc.si się dostosować, a także nudno jest im wpływać na kształcenie postaw żyjących wśród nich młodych ludzi. Mentalność ludzka niełatwo poddaje się przeobrażeniom. potrzebuje na to wiele czasu. Od kogo ma młody człowiek oczekiwać wsparcia i dobrej rady? Samo odczekanie z wyborem i podjęcie, tymczasem, szkoły ogólnokształcącej nic wydaje się najlepszym wyjściem. Dobrym, skoro w okolicy zamieszkania ucznia nie ma dla niego interesujących propozycji w ofercie szkół zawodowych. Złym, jeśli się tego czasu trzech lat nic spożytkuje na mądre kształcenie zainteresowań, umiejętności, na poznawanie swoich prefe-

61