Prawo i p k s V Konarska Wrzosek (46)

2. Wszczęcie postępowania

podstawa

faktyczna

Postępowanie w sprawach karnych skarbowych wszczyna się, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego (art. 303 w zw. z art. 325a k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 łck.s.). Podejrzenie popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego ma być, verba legis, uzasadnione. Do wszczęcia postępowania przygotowawczego nie wystarczy więc przypuszczenie lub nawet przekonanie organu ścigania o popełnieniu przestępstwa. Dla wszczęcia postępowania obojętne jest źródło i forma uzyskanej wiadomości o przestępstwie (np. pisemne zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa, ustalenia wiasne organu postępowania przygotowawczego, prasa, telewizja).

wszczęcie

postępowania

Wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych skarbowych może nastąpić z urzędu oraz na podstawie zawiadomienia o przestępstwie. Zawiadomienie o przestępstwie lub wykroczeniu skarbowym może być złożone ustnie do protokołu lub na piśmie. Z przyjęcia ustnego zawiadomienia i przesłuchania w^r charakterze świadka osoby zawiadamiającej sporządza się wspólny protokół (art. 304a k.p.k.). Prawmy obowiązek zawiadomienia spoczywa na instytucjach państwowych i samorządowych, które w związku ze swoją działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego (art. 304 § 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.). Powyższy obowiązek ciąży więc np. na Najwyższej Izbie Kontroli, urzędach kontroli skarbowej, urzędach skarbowych, celnych, inspektorach kontroli skarbowej. Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, bez względu na jego formę, pełni przede wszystkim funkcję informacyjną.

Do wszczęcia postępowania przygotowawczego konieczne jest także stwierdzenie prawmej dopuszczalności ścigania, a zatem wystąpienia pozytywnych przesłanek procesowych. Ustalenie, że wystąpiła co najmniej jedna negatywna przesłanka procesowa (przeszkoda procesowa), określona w art. 17 § 1 k.p.k. powoduje, iż postępowanie nie może zostać wszczęte, a jeżeli zostało już wszczęte, powinno zostać umorzone. W sprawie o wykroczenie skarbowe można odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć także wtedy, gdy w^T sprawie o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa, postępowanie karne w sprawie o przestępstwo zostało już prawomocnie zakończone orzeczeniem skazującym (art. 151 § 1 k.k.s.). Można też odmówić wszczęcia postępowania, a wszczęte umorzyć, jeżeli o ten sam czyn zabroniony wyczerpujący zarazem znamiona wykroczenia skarbowego i przestępstwa toczy się postępowanie karne w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu (art. 151 § 2 k.k.s.). Uregulowanie zawarte w art. 151 k.k.s. stanowi odstępstwa od zasady legalizmu na rzecz oportunizmu (celowości ścigania). W w^ypadkach określonych w art. 151 § 1 i 2 k.k.s., wydanie przez organ postępowania przygotowawczego postanowienia o odmowie wszczęcia bądź o umorzeniu postępowania jest fakultatywne. Wymienione decyzje mogą być podjęte jedynie w sprawach o wykroczenie skarbowe, a zatem, gdy postępowanie przygotowawcze prowadzone

379