PZP 1918 1994 s42

W obecnej sytuacji polska racja stanu nie może obejmować wyłącznie własnych interesów bezpieczeństwa, opartych na integracji z Zachodem, ale powinna łączyć je z interesami bezpieczeństwa naszych najbliższych sąsiadów. Chodzi o takie działania, które rozwiewałyby ich obawy, że udział Polski w NATO może spowodować ich wzrost zagrożenia. Dowodem naszych intencji budowania podstaw zaufania i wzajemnego zrozumienia w kontaktach ze Wschodem są zawarte traktaty o przyjaźni, wola rozszerzania wymiany osobowej i współpracy przygranicznej. Rozszerzanie zakresu tego typu działań będzie stanowić w przyszłości dowód poszanowania przez Polskę własnych dróg rozwojowych tych państw. Wzmacniać to będzie nasze i ich poczucie bezpieczeństwa przy zachowaniu niezależności i suwerenności w wyborze instytucjonalnych mechanizmów bezpieczeństwa i kierunków strategicznego partnerstwa.

W szerszej perspektywie chodzi o to, by naszego położenia geopolitycznego nic traktować jedynie w kategoriach historycznych niepowodzeń Polski, ale podchodzić do niego w sposób nowoczesny i pragmatyczny. Jedną z dróg w tym kierunku może się stać pełniejsze niż dotąd wykorzystanie naszego położenia tranzytowego w aspekcie politycznym, gospodarczym i kulturowym. Oznacza to konieczność zwrócenia większej uwagi na mechanizmy i rozwiązania instytucjonalne oraz prawne, które pozwolą na efektywne przezwyciężanie negatywnych zjawisk z tym związanych, jak: ruchy migracyjne, zorganizowana przestępczość, luki w ochronie prawnej obywateli itp. Owo tranzytowe otwarcie na wymianę autentycznych wartości Wschodu i Zachodu, wsparte korzystną współpracą gospodarczą z pa listwami najbliższego otoczenia, powinno być długofalowym cclcni naszej polityki zagranicznej. Można lego dokonać realistycznie patrząc dziś na Niemcy i Rosję - dwa państwa, które ciągle wywierają wielki wpływ na określanie naszej racji stanu.

Z problemem wykorzystania naszego położenia geopolitycznego i znaczenia tranzytowego wiąże się zarazem ściśle problem dywer-syfikowania kontaktów' zagranicznych. Jest to ważny element utrwalania naszej suwerenności. Z tego właśnie powodu nie powinniśmy zamykać się w kręgu Nicmcy-Rosja, lecz jak najaktywniej budować nasze wszechstronne związki europejskie i curoatlaniyckic.

S6

CHRONOLOGIA WYBRANYCH WAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ POLSKIEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ 1918-1994

11 XI 1918 Rada Regencyjna przekazała władzę wojskową Józefowi Piłsudskiemu; 14 XI przejął on pozostałe kompetencje Rady (władzę cywilną).

16 X11918 J. Piłsudski, jako faktyczna głowa państwa, notyfikował powstanie państwa polskiego w depeszy skierowanej do przywódców Ententy; uznanie tego faktu oraz rządu w Warszawie nastąpiło pomiędzy styczniem a lutym następnego roku.

18 XI 1918 J. Piłsudski powołał pierwszy rząd niepodległej Rzeczypospolitej; funkcję premiera objął polityk socjalistyczny Jędrzej Mo-raczewski; ministrem spraw zagranicznych został Leon Wasilewski. 22 XI 1918 Oddziały polskie odzyskały Lwów (zajęty przez Ukraińców w początkach miesiąca); walki polsko-ukraińskie w Małopolscc Wschodniej trwały do lipca 1919 r., doprowadzając do zajęcia przez Polskę terytoriów po rzekę Zbrucz.

30 XI 1918 Francja i Wielka Brytania zdecydowały o dopuszczeniu przedstawicieli Polski do przyszłej konferencji pokojowej.

3 XII 1918 W Poznaniu powstała Naczelna Rada Ludowa (NRL) mająca stanowić zalążek władzy polskiej w zaborze pruskim; zdominowana przez działaczy ugrupowań prawicowych i centrowych Rada wiązała przyszłość ziem polskich zaboru pruskiego z. decyzjami przyszłej konferencji pokojowej. Na jej czele stał 3-osobowy Komisariat (Wojciech Korfanty, ks. Stanisław Adamski. Adam Poszwiński); nic uznając władzy J. Piłsudskiego, akceptowała zwierzchność Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu.

18 XII 1918 Podczas spotkania z delegacją Litwinów z Polski J. Piłsudski stwierdził, iż Rzeczypospolita nic sprzeciwia się nicpod-

87