co to znaczy?” Odpowiedział im starzec: „Moje grzechy sypią mi się za plecami, ale ja ich nie widzę, a przychodzę dzisiaj sądzić cudze winy”. Kiedy to usłyszeli, nic już nie powiedzieli tamtemu bratu, ale mu przebaczyli.
3(497). Kiedy indziej, gdy w Sketis zebrali się ojcowie, chcieli go wypróbować i zaczęli go lżyć, mówiąc: „Po co ten Murzyn przyszedł tutaj między nas?” On zaś słuchał i milczał. A gdy się już rozchodzili, zapytali go: „Abba, nic cię to nie wzburzyło?” On im odpowiedział: „ Wzburzyłem się, ale nie przemówiłem2". 1
4(498). Opowiadano o abba Mojżeszu, że otrzymał święcenia i nałożono mu albę. Arcybiskup powiedział mu wtedy: „Widzisz, abba Mojżeszu, stałeś się cały biały”. Odrzekł mć starzec: „To zewnątrz, panie biskupie; ale czy i wewnątrz?” Arcybiskup zaś, chcąc go wypróbować, nakazał duchownym: „Kiedy abba Mojżesz wejdzie do prezbiterium, wypędźcie go, ale idźcie za nim, żeby usłyszeć, co powie”. Przyszedł więc starzec, a oni wypędzili go, mówiąc: „Wynoś się, Murzynie!” On zaś wyszedł, mówiąc do siebie: „Słusznie z tobą postąpili; czarny brudasie: nie jesteś człowiekiem, po co więc szedłeś między ludzi?”
5(499). Kiedyś w Sketis wydano polecenie: „Przez ten tydzień macie pościć”. Otóż tak się dożyło, że do abba Mojżesza przyszli bracia z Egiptu, a on przygotował im skromny posiłek. Jego sąsiedzi zobaczyli dym i donieśli duchownym: „Oto Mojżesz przekroczył polecenie i gotował u siebie posiłek”. Oni odpowiedzieli: „Pomówimy z nim, kiedy przyjdzie”. I w sobotę - ponieważ znali świątobliwe życie abba Mojżesza - powiedzieli mu wobec całego ludu: „O abba Mojżeszu! przekroczyłeś przykazanie ludzkie, a zachowałeś Boże”.
6(500). Pewien brat przyszedł do Sketis do abba Mojżesza, prosząc go o słowo. A starzec mu odpowiedział: „Idź, usiądź w swojej celi, a cela cię wszystkiego nauczy”.3
7(501). Powiedział abba Mojżesz: „Człowiek, który ucieka od ludzi, jest jak dojrzałe grono; ten zaś, który mieszka między ludźmi, jest jak grono zielone”.
8(502). Kiedyś pewien dostojnik usłyszał o abba Mojżeszu i udał się do Sketis, żeby go zobaczyć. Ktoś o tym uprzedził starca, a on wstał, żeby uciec na mokradła. W drodze jednak spotkał tamtych, i zapytali go: „Powiedz nam, starcze, gdzie jest cela abba Mojżesza?” Odpowiedział: „Czego chcecie od niego? To głupiec”. Dostojnik przybył do kośdoła i powiedział do duchownych: „Słyszałem o abba Mojżeszu i przyszedłem, żeby go zobaczyć: ale w drodze spotkaliśmy starca idącego do Egiptu i pytaliśmy go o celę abba Mojżesza, a on nam odpowiedział: «Czego chcecie od niego? To głupie©). Duchowni na te słowa zmartwili się i pytali: „Jak wyglądał ten starzec, który coś takiego powiedział o świętym?” Dostojnik odpowiedział: „Był to starzec w zniszczonej odzieży, wysoki i czarny”. A oni na to: „To był sam abba Mojżesz! A powiedział wam tak dlatego, że chciał uniknąć spotkania z wami”. Dostojnik więc oddalił się, bardzo zbudowany. —
9(503). Powiedział abba Mojżesz o Sketis:,Jeżeli zachowamy przykazania ojców, to zaręczam wam w obliczu Boga, że nie przyjdą tu barbarzyńcy. Ale jeżeli ich nie zachowamy, to miejsce to musi zostać spustoszone”.
10(504). Pewnego dnia powiedział do siedzących u niego braci: „Oto dzisiaj przyjdą do Sketis barbarzyńcy: wstawajcie i uciekajcie”. Zapytali go: „A ty, abba, nie chcesz uciekać?” Odpowiedział: „Ja już od tylu lat wyczekuję tego dnia, aby się spełniły słowa Pana Chrystusa, który powiedział: Wszyscy, którzy za miecz chwytają, od miecza giną ” 4. Oni na to: „Więc i my nie uciekamy, ale umrzemy razem z tobą”. On odpowiedział: „To już nie moja rzecz: niech każdy decyduje o swoim postępowaniu”. A było tam z nim siedmiu braci. I powiedział im: „Oto już barbarzyńcy podchodzą do drzwi”. I weszli, i pozabijali ich; ale jeden z nich ze strachu ukrył się pod koszem. I zobaczył siedem wieńców, które spłynęły z nieba i uwieńczyły zabitych.
11(505). Pewien brat radził się abba Mojżesza, mówiąc: „Widzę cel przed sobą, ale nie potrafię go osiągnąć”. Starzec mu odpowiedział: „Jeżeli się nie staniesz martwy jak ci, którzy leżą w grobie, nie zdołasz go osiągnąć”.
12(506). Opowiadał abba Pojmen, że pewien brat pytał abba Mojżesza, w jaki sposób człowiek może się stać umarłym wobec bliźniego. A starzec
175