scan6 (2)

© Wojciech Mańkowski

ABREK - kaukaski Robin Hood, Janosik. Z osetyjskiego „abra-eg” - „rozbójnik”. Na Kaukazie Północnym w ten sposób określano ludzi, którzy opuścili swoje społeczności i zdecydowali się na życie w samotności. Najczęściej motywami kierującymi takimi ludźmi była niezgoda na niesprawiedliwość władz lub po prostu chęć rozboju. Żyli w górach, w pojedynkę, napadając na przedstawicieli władz i/bądź kupców i innych bogatych ludzi. Po zakończeniu wojny kaukaskiej to właśnie abrecy kontynuowali walkę z caratem. Wielu abreków działało także w czasach sowieckich, szczególnie w Czeczenii i po deportacji Czeczenów do Azji Środkowej. Za ostatniego abreka uważany jest Chasucha Magomadow, który ukrywał się przez trzydzieści lat. Został zabity przez KGB dopiero w 1976 roku. Abrecy cieszyli się z reguły szacunkiem społecznym.

ADAT - od arabskiego ada; oznacza prawo zwyczajowe, niepisany obyczaj. Na Kaukazie adaty były początkowo przekazywanymi ustnie normami regulującymi życie, sposób zachowania oraz etykietę, z czasem stały się czymś na kształt kodeksu moralnego i karnego. Prawo szarijatu było częstokroć „dostosowywane” do warunków lokalnych, te jego elementy, które kłóciły się z lokalnymi adatami, były często po prostu pomijane.

AKSAKAŁ - z tureckiego „białobrody”. Szanowany starzec, głowa

rodu, mędrzec.

ALIM - uczony, teolog muzułmański, osoba zgłębiająca wiedzę religijną.

233