skanowanie0006

____

Przykład

Chłopiec lat II. Rozpoznanie neurologiczne: dziecięce porażenie mózgowe obustronne; porażenie mięśni rąk i nóg.

Badanie neurologiczne; czaszka i nerwy czaszkowe bez zmian. W kończynach górnych i dolnych niedowład kurczowy, większy w kończynach dolnych niż górnych; współistniejące wzmożone napięcie mięśniowe. Samodzielnie nie stoi, nie chodzi.

Badanie logopedyczne: anartria na skutek niedowładu mięśni wiązadeł głosowych, języka, warg i podniebienia miękkiego. Głos wydobywa z wielkim trudem, bardzo cichy i ochrypły. Język może wysuwać do przodu w bardzo niewielkim stopniu, poza tym nie wykonuje nim żadnych ruchów. Śłinotok. Wytwarzane dźwięki są niezrozumiałe. Samogłoski powtarza zniekształcone, ze spółgłosek najlepsze sąp, b, m, d, n, k, g, a więc zwarte; t i / zmiękcza. Szczelinowe i zwartoszczelinowe są bardzo słabe lub zastępowane przez spółgłoski zwarte; s, z, s, ź są zastępowane przez d\ c, 5 przez </’; zamiast sylaby xa wymawia a. Rozumie mowę bardzo dobrze (również formy wyrażające stosunki przestrzenne). Reedukację rozpoczęto od ćwiczeń języka, warg i dmuchania na kawałek waty (chłopiec nie umiał dmuchać). Po kilku lekcjach rozpoczęto także doskonalenie artykulacji głosek „łatwiejszych”, tzn. najlepszych w wymowie chłopca.

Przykład

Chłopiec lat 9. Rozpoznanie: dziecięce porażenie mózgowe (porażenie czterech kończyn), choreoatetoza i ciężka dysartria. Chłopiec urodzony przedwcześnie w 7 miesiącu w zamartwicy. Zaczął siadać w 12 miesiącu, chodzić — w 3 roku życia. Do szkoły nie uczęszcza z powodu trudności w chodzeniu.

Badanie neurologiczne: czaszka i nerwy czaszkowe bez zmian, uogólniona choreoatetoza nieznacznego stopnia. Napięcie mięśniowe wzmożone w nieznacznym stopniu.

Badanie ortopedyczne: chodzi samodzielnie. W kończynach górnych ruchy mimowolne. Kończyny dolne w wyproście w stawach biodrowych i kolanowych. Stopy w ustawieniu pośrednim.

Badanie psychologiczne: głęboki debilizm, I. I. 55.

Badanie logopedyczne: rozumienie mowy dobre; dysartria na skutek porażenia mięśni, języka, podniebienia miękkiego, wiązadeł głosowych oraz ruchów atetotycznych. Wysuwa język i przesuwa go nieco w lewą stronę. Nie może unosić języka do góry, ani przesuwać w prawą stronę. Pojawiają się ruchy mimowolne języka. Podniebienie miękkie jest nieruchome, na skutek czego mowa ma zabarwienie nosowe. Głos jest matowy, beczący, wydobywany z trudem. Wydech jest bardzo krótki, nawet w czasie oddychania w spokoju; na jednym wydechu może wymówić dwie, trzy sylaby. Oddycha przez nos sapiąc. Tempo mowy rozwlekłe; mowa niezrozumiała, cicha, zanikająca, wytwarzana z wielkim, wysiłkiem, zniekształcona dodatkowo przez ruchy mimowolne, np. zwarcia tylnej części języka z podnie-

312

bieniem, występujące w formie głoski k, pojawiają się bardzo często za-, miast innych głosek. Zamiast p czy t — chłopiec wymawia czasem k i usiłuje się poprawić, co mu się udaje dopiero po paru próbach. _ ■ —/

Zamiast głosek s, z, c, 5, ś, ź, ć, j, i, z, ć, 5 orazpę wymawia i, i, c, j; za-| miast r wymawiaj, np. zamiast lampa powtarza lańka, lampa', zamiast: oko — koko.

Gdy jest zajęły jakąś czynnością, występuje ślinotok.

Przykład

Dziewczynka lat 13, uczennica VII klasy szkoły normalnej. Uczy się słabo, ale żadnej klasy nie powtarzała. Rozpoznanie neurologiczne: porażenie spastyczne kończyn dolnych.

Zaczęła chodzić późno, ną palcach, często się przewracając. Obecnie chodzi samodzielnie na palcach z'kończynami dolnymi ugiętymi w stawach biodrowych i kolanowych. Obie stopy końsko-szpotawe. Ruchy kończyn górnych bez zaburzeń. Zez zbieżny oka prawego.

Badanie logopedyczne: ruchy języka nieskoordynowane, nie może utrzymać języka w pozycji, jaką chce mu nadać. Czubek języka zbacza w lewo zarówno wtedy, gdy jest w spoczynku, jak i przy ■ wymowie głosek denjalizowanych. Wędzidełko języka jest krótkie.

Głoski £ ź ć % mają brzmienie właściwe układowi laterałnemu. W czasie wymowy głosek s, z, c, 5, i, i, ć, j, t, d, n czubek języka jest wysunięty z lewej strony między zęby. Poza seplenieniem, spowodowanym porażeniem mięśni języka, nie stwierdzono innych zaburzeń mowy.

Postępowanie logopedyczne, polegające na ćwiczeniach mięśni języka oraz nauczaniu artykulacji głosek dentalizowanych, dało pewne efekty. Dziewczynka nauczyła się panować nad ruchami języka i wymawiać głoski dentalizowane prawidłowo, ale często zapomina się i w mowie spontanicznej wraca do dawnego sposobu wymawiania.

W tym wypadku dysartria wystąpiła w stopniu bardzo małym w formie seplenienia.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Ciarkę A. M., Ciarkę A. D. B. Upośledzenie umysłowe. Rozdz. X. Warszawa 1971.

Dowżenko A., Jakimowicz W. Choroby układu nerwowego. Warszawa 1966...

Majewska Z., Bogdanowicz I., Dilling-Ostrowska Z-zagadnień zaburzeń mowy u dzieci. „Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Polska” 1961, t. XI, nr 3.

313