skanowanie0007

584 i 8. Lokalizacja zbrojenia w konstrukcjach żelbetowych

wzrost kontrastu i poprawę wykrywalności nieciągłości badanego obiektu [46], Producenci błon często podają krzywą charakterystyczną ograniczoną tylko do odcinka B-C.

Kształt krzywej błony radiograficznej nie zależy od źródła i natężenia promieniowania przenikliwego. Zmiana energii promieniowania (np. zmiana napięcia w lampie rentgenowskiej lub zmiana izotopu) powoduje przesuwanie krzywej wzdłuż osi ekspozycji bez zmiany jej kształtu [46]. Zmiana energii promieniowania powoduje jednak zmianę czułości błony, dlatego należy stosować błony radiograficzne przystosowane do danego źródła promieniowania przenikliwego.

W radiografii stosuje się tzw. okładki wzmacniające, które podczas badania umieszcza się razem z błoną w kasetach. Stosowanie okładek wzmacniających jest zazwyczaj konieczne, gdyż ilość promieniowania absorbowanego przez emulsję fotograficzną wynosi zaledwie 1%. Reszta promieniowania nie jest wykorzystywana. Okładki wzmacniające zwiększają efekt oddziaływania promieniowania na błonę radiograficzną. Na rynku dostępne są metalowe, fluoroscencyjne i fluorometalowe okładki wzmacniające. W radiografii konstrukcji żelbetowych stosuje się zazwyczaj okładki metalowe. ■Okładki fluorescencyjne, z uwagi na uzyskiwane zbyt małe wzmocnienie, nie-są: stosowane w .badaniach z użyciem źródeł promieniowania y [46].

Metalowe okładki wzmacniające wykonane są przede wszystkim z ołowiu (folia ołowiana na papierowym podłożu). Zazwyczaj stosuje się dwie okładki umieszczane przed i bezpośrednio za błoną radiograficzną. Efekt wzmocnienia naświetlenia błony polega na wybijaniu z-okładki elektronów, na które jest czuła emulsja fotograficzna błon. Okładka przednia stanowi dodatkowo pewnego rodzaju filtr pochłaniający promieniowanie rozproszone oraz miękką część promieniowania. Zastosowanie okładek powoduje zwiększenie kontrastu radiogramu oraz skrócenie czasu ekspozycji. Folia ołowiana nie może mieć załamań ani zadrapań, gdyż będą one widoczne na radiogramie.

Okładki fluorescencyjne zawierają warstwę luminoforu, najczęściej soli (szelit -wolframian wapnia CaW0₄, siarczek cynku ZnS, siarczek kadmu CdS). Pod wpływem promieniowania przenikliwego luminofor okładek emituje promieniowanie ultrafioletowe oraz światło widzialne, co powoduje efekt wzmocnienia naświetlania błony. Stosując okładki fluorescencyjne, otrzymuje się. zazwyczaj gorszą jakość obrazów niż w przypadku stosowania błon z okładkami ołowianymi, a nawet błon bez okładek. Jest to wynikiem stosowania luminoforów, które mają ziarno większe od ziarna błon. Zastosowanie okładek fluorescencyjnych, przy niskich energiach promieniowania daje jednak bardzo duże wzmocnienie od 10 do 100 razy [46].

Fluorometalowe okładki wzmacniające stanowią połączenie właściwości okładek solnych (duże wzmocnienie obrazu) i metalowych (dobra jakość obrazu). W okładkach tych, między podłożem a warstwą luminoforu umieszczana jest ołowiana folia. Okładki fluorometalowe są przeznaczone do konkretnych błon i nie można ich stosować z innymi błonami radiograficznymi.

8.3.2. Metodyka pomiaru

' W celu otrzymania radiogramu o wysokiej jakości należy ściśle przestrzegać technicznych warunków wykonywania badań radiograficznych. Dobór odpowiedniego źródła promieniowania, intensywności źródła, jego odległości od badanego elementu i od błony fotograficznej, wybór rodzaju błon i okładek wzmacniających, zapewnienie dokładnego osłonięcia przed promieniowaniem rozproszonym, dobór czasu naświetlania (ekspozycji) oraz technika wywołania błon fotograficznych - decydują o jakości radiogramu [7, 8, 37, 63].

Aby zapewnić dobrą jakość radiogramu, pomiar metodą radiograficzną należy prowadzić według zaleceń normy PN-B-06264:1978 [N9] oraz zgodnie z Instrukcją ITB 146/73 [N7]. Kolejne kroki badań radiograficznych są następujące:

*    wybór miejsc do badań,

*    wybór źródła promieniowania,

•    wybór błony fotograficznej i okładek wzmacniających,

*    ustalenie geometrycznych warunków badania i czasów ekspozycji,,

® przygotowanie stanowiska badawczego i wykonanie badania,

•    obróbka błon,

■

•    opracowanie wyników.

Miejsce badania wybiera się na podstawie szczegółowej analizy konstrukcji. Ponieważ czas badania jest znaczny, miejsce badania powinno być tak dobrane, by możliwe było uzyskanie jak największej liczby informacji o badanym, zbrojeniu. Z uwagi na dokładność pomiaru, często powinien być' zapewniony obustronny dostęp do badanego miejsca.

Źródło promieniowania należy dobierać zależnie od grubości prześwietlanej warstwy betonu. Zalecane przez normę PN-B-06264:1978 [N9] źródła dla minimalnych i maksymalnych grubości, warstwy betonu zwykłego, podano w tablicy 8.12.

Tablica 8.12. Zakres stosowania źródeł promieniowania w radiografii konstrukcji, żelbetowych

: Rodzaj promieniowania	Rodzaj	Grubość warstwy betonu w mm
	źródła	minimalna	t maksymalna '
	Co-60 ^N	100	1000
Promieniowanie y	Cs-137	• 50	300
	Ir-192	50	250
Promieniowanie X	aparaty rentgenowskie	50	OJ O o
	(150-400 kV)