skanowanie0033 (28)

12

nimi pominiętych uprzednio odcinków.

Badania powierzchniowe AZP powinny prowadzić wieloosobowe ekipy /3-7 osób/ pod kierunkiem archeologa, który legitymuje się upoważnieniem do kierowania ekipą badawczą AZP podpisanym przez Generalnego Konserwatora Zabytków /legitymacja nie jest wymagana od samodzielnych pracowników badawczych/. Istotnym obowiązkiem kierownika ekipy badawczej AZP jest przygotowanie zespołu współpracowników do prac terenowych. Odpowiada on za jakość przeprowadzonych prac i wykonanie dokumentacji. Kierownik /a także osoby inne wpisane w rubryce - badania wy-

i

konali/ swoim podpisem zyskuje z kolei uprawnienia do honorowania jego praw w wypadku wykorzystania dokumentacji przez inne osoby.

W trakcie prac terenowych do najważniejszych działań należy:

-    zlokalizowanie stanowiska i wyznaczenie jego zasięgu,

-    rozpoznanie punktów osadniczych manifestujących się na powierzchni stanowiska i poczynienie obserwacji celem określenia icn funkcji,

-    pozyskanie zbioru źródeł charakteryzujących punkty osadnicze,

-    wykonanie szkicu rozrzutu źródeł i elementów napowierzchniowych /o ile sytuacja tego wymaga/,

-    dokonanie obserwacji pozwalających na opisanie położenia stanowiska w obrębie jednostki fizjograficznej oraz charakterystyki glebowej,

-    określenie warunków dostępności stanowiska i dokonywania obserwacji,

-    dokonanie oceny stopnia zniszczenia stanowiska, określenie jego względnej wartości i sprecyzowanie wniosków dla służby konserwatorskiej.

Szczególnie złożonym zabiegiem jest ustalenie granic stanowiska. Wyznacza je często naturalne ukształtowanie terenu, przede wszystkim jednak obserwacja rozrzedzania się i następnie zaniku występowania źródeł. Należy pamiętać, że obszar stanowiska bywa ogromnie zróżnicowany i spotyka się zarówno niewielkie jak i duże, obejmujące znaczny teren. W wypadku sytuacji szczególnie trudnych nie należy rozstrzygać arbitralnie kierując się zasadami formalnymi; w wypadku istnienia znacz-

nych wątpliwości słuszniej jest skomentować opisem sytuację i wyjaśnić złożoność obserwowanych zjawisk.

Nie jest normowany tok działań związany ze zbieraniem materiałów zabytkowych i stosowaną metodą. Sposób zbierania materiału jest często uwarunkowany ich rodzajem i sytuacją na stanowisku. W żadnym wypadku nie należ}’ eksplorować stanowiska całkowicie. Celem powinno być uzyskanie zbioru źródeł określającego częstotliwość występowania materiałów na powierzchni i jego ewentualne skupienia oraz pozwalających określić chronologię punktów osadniczych /zbiór źródeł: reprezentacyjny i selektywny/. Jeśli wybieramy metodę szczegółowej penetracji wycinka powierzchni stanowiska i eksplorujemy go intensywniej niż pozostałe partie, konieczne jest opisanie tego zabiegu i zaznaczenie na szkicu części odmiennie eksplorowanej. W wypadku natrafienia na stanowisko z najstarszych okresów /paleolit, mezolit/ należy ograniczyć się do zebrania pojedynczych egzemplarzy dla skonsultowania chronologii ze specjalistą /inne działania możemy podejmować, jeśli w ekipie znajduje się specjalista od w w. okresów/.

Podobne zasady postępowania należy przyjąć niekiedy i przy lokalizacji innych stanowisk o charakterze szczególnym /np. hutnictwa szklanego/. Ważnym zabiegiem w trakcie prac terenowych jest dokładna lokalizacja stanowiska na wycinku mapy w skali 1:10 000 /niekiedy 1:5 000/, co jest stałym elementem każdej Karty Ewidencyjnej oraz wykonanie szkicu, który winien być sporządzany dla wszystkich stanowisk, na których występują wyraźne formy naziemne /fortyfikacje, kurhany itp. / oraz dla stanowisk z wieloma obfitującymi w źródła punktami osadniczymi, wyodrębniającymi się w planie stanowiska. Szkic może uwzględniać elementy topografii lub formy zmiany powierzchni, które nie są dostrzegalne na mapie lokalizacyjnej, mieć za7.rsaczone skupiska zabytków, miejsca pobrania próbek itp. Czystorys mapy lokalizacyjnej i szkicu powinny- być wykonane tuszem na kalce technicznej i muszą być opatrzone legendą oraz skalą. Do dokumentacji załącza się ich kserokopie lub fotokopie.