skanowanie0063 (10)

nałów. Polsko uzyskujo wprawdzie prawie cały biog Wlały, lecz bez ujścia, które znalazło s!q w Wolnym Mieście Gdańsku. Dolne odcinki Warty i Noteci rosiały odcięte granicą z Niemcami. Aby połączyć Wartę z pozostałymi drogami wodnymi Polski, rozpoczęto budowę kanału Gopło—Warta. Kanał ten został ukończony dopiero po wojnie w 1050 r. (obecny Kanał Slesiński). Liczne inne projekty kanałów pozostały niezrealizowane. Na ziemiach zachodnich zbudowano w tym czasie Kanał Gliwicki.

Stan obrony    W obrębie granic Polski Ludowej znalazły się prawie całe dorze

cza Wisły i Odry —Jest to niezmiernie korzystne dla rozwoju transportu wodnego śródlądowego. Najważniejszy okręg przemysłowy Górnego Śląska ma połączenie drogami wodnymi zarówno ł Gdańskiem, Jak i ze Szczecinem. Nad żeglownymi rzekami !*iy 7 spośród 9 największych polskich miast (liczących ponad 300 tys. mieszkańców). Również najważniejsze polskie okręgi przemysłowe s wyjątkiem łódzkiego, staropolskiego i sudeckiego, mają dostęp uo dróg wodnych śródlądowych.

Mimo tak sprzyjających warunków, żegluga śródlądowa jest w Polsce Jedną z najsłabiej rozwiniętych gałęzi transportu. W ogólnych przewozach ładunków transportem uspołecznionym wewnątrz kraju partycypuje ona zaledwie w 0,7*/#, a w pracy przewozowej mierzonej tonokllometrami — w l,l*/«. I to mimo odpowiedniej dla żeglugi struktury ładunków, w której przewalają paliwa, surowce budowlane i inne ładunki masowe.

Główną przyczyną takiego stanu rzeczy Jest zaniedbanie dróg wodnych, które nie odpowiadają obecnym wymaganiom nowoczesnego transportu wodnego. Dotyczy to zwłaszcza największej naszej rzeki, Wisły, która powyżej Warszawy — na skutek małej głębokości i braku regulacji — nie nadaje się praktycznie do żeglugi (rys. 32). Również niniejsze rzeki. Bug. Narew, Pisa. górna Warta i górna Noteć, aą drogami wodnymi raczej tylko z na xwy. Dla barek 400-tonowych. a więc zaledwie średniej wielkości, aą dostępne: Odra wraz z Kanałem Gliwickim, Wisła poniżej Warszawy, Warta poniżej Poznania i połączenie Warta—Wiała przez skanalizowaną Noteć 1 Kanał Bydgoski, a dla barek 1000-tono^ wy eh — tylko dolna Odra (po drogach wodnych zachodnie) Europy mogą pływać zunifikowane barki 1350-tonowe).

Do zaniedbania Wlały jako drogi wodnej przyczyni! się najbardziej okres zaborów, gdy była ona podzielona granicami państwowymi na 3 odcinki. Bodźcem do regulacji Wlały nie był także przemysł, który w Królestwie rozwijał się właśnie poza zasięgiem dróg wodnych (okręg Łódzki, Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Staropolskie). Zbudowane w wiekach XVIII i XIX kanały i skanalizowane odcinki rzek (górna Odra, Noteć) nie odpowia-

dają wymogom nowoczesnej żeglugi z uwagi na zbyt małą głębokość i niedostateczne rozmiary śluz.

W Polsce Ludowej zrealizowano wiele kompleksowych inwestycji z zakresu gospodarki wodnej, które lokalnie usprawniły także transport wodny. Można tu wymienić nowe zapory na Wiśle we Włocławku, na Odrze w Brzegu Dolnym, na Narwi w Dębem,

Wuu

*y*.H

Drogi wodne śródlądowe: A — r*e-kl; B — kanały; ! — dis statków o nośności powy-lej 400 t.; Z —dla •tstków poniżej 400 t.; 3 —porty morskie; 4 —porty moriko-śródlą-do we;    5 — porty

śródlądowe; 6 — porty rybackie*

Z r 6 d I o:    Opraco

wani* winni

kanalizację Wisły w obrębie Krakowa oraz budowę na Nysie Kłodzkiej w Głębino wie dużego zbiornika retencyjnego, który pozwała regulować stan wody w Odrze. Głównie dla potrzeb żeglugi zbudowano Kanał Zerański, łączący Wisłę w Warszawie z Jeziorem Zegrzyńskim u zbiegu Narwi i Bugu (ukończony w IMS r.). Nad Kanałem tym powstaje nowy port Warszawy. Wzdłuż górnej Wisły, od Łączan do Borka Szlacheckiego, zbudowano Kanał Łącza ński (ukończony w 1961 r.) jako element drogi wodnej między Górnym Śląskiem i Krakowem. Zakończono budowę drogi wodnej między Gopłem i górną Wartą, przecinającej Zagłębie Konińskie.

Projekty

rozbudowy

129

W najbliższych latach jest projektowana budowa kaskady górnej Wisły. Ma ona stworzyć ciąg transportowy od Górnośląsklgo Okręgu Przemysłowego przez Kraków do nowej elektrowni w Połańcu oraz zagłębia siarkowego koło Tarnobrzega. Projektowana Jest także kaskada dolnej Wisły między Warszawą I Gdańskiem.

■ Geografia tramp. PoUMI