• forma jest wykonywana w narzędziowni własnej lub narzędziowni związanej organizacyjnie z zakładem macierzystym;
• wykonanie form jest zlecane pośrednikowi, który koordynuje realizację zlecenia w różnych tanich narzędziowniach zagranicznych, na ogól nieznanych producentowi wyrobów; czasem wystarczy przesłanie mu dokumentacji wyrobu i wypełnionego formularza specyfikacji;
• opracowanie wyrobu oraz nadzór nad projektem, wykonaniem form i wdrożeniem produkcji zlecane są do wyspecjalizowanego biura techniczno-organizacyjnego
- jest to rozwiązanie coraz częściej stosowane w krajach uprzemysłowionych;
• forma zamawiana jest razem z wtryskarką i wyposażeniem jako gotowe gniazdo produkcyjne — rozwiązanie najbardziej zalecane wobec konieczności stosowania nowych technik wtryskiwania, wymagających form o nieznanej w kraju konstrukcji, nadzwyczajnej wydajności, know-how technologicznego, przestrzegania praw patentowych itp.; towarzyszy temu gwarancja terminowego uruchomienia produkcji.
W tej grupie występuje naturalna specjalizacja zależna przede wszystkim od własnych możliwości wykonawczych, wielkości form oraz zdobytych wcześniej doświadczeń (rozdz. 3). Narzędziownia taka może być dobrym partnerem producenta wyrobów przy długotrwałej współpracy i wzajemnymi zaufaniu. Może wówczas spełniać te warunki, które cechują narzędziownie przyzakładowe.
Posiadanie własnej narzędziowni jest szczególnie korzystne dla producentów o dużej ekspansji rynkowej i wąskim profilu asortymentu produkcji; dotyczy to więc głównie produkcji wyrobów masowych. Do podstawowych zalet tego rozwiązania należą:
Niezależność. Własna narzędziownia umożliwia wytwórcy znacznie większą elastyczność dostosowywania produkcji do sytuacji tynkowej. Zakład nie jest uzależniony od terminarza i obciążenia obcych wykonawców form, którzy mają własne plany produkcyjne.
Pewność. Znane są własne możliwości; unika się ryzyka ulokowania zamówienia u przypadkowego wykonawcy.
Stosowanie sprawdzonych rozwiązań w zakresie konstrukcji form i ich modułów, doboru materiałów, pasowań w' warunkach temperatur pracy, geometrii skosów' i zbieżności elementów ruchomych, obróbek cieplnych i cieplno-chemicznych, powłok, gładkości.
Skrócenie czasu wdrożenia przy produkcji wyrobów podobnych i pokrewnych dzięki wykorzystaniu zdobytego wcześniej doświadczenia.
Szybkie wprowadzanie zmian po wykonaniu formy i próbach przeprowadzonych w warunkach produkcyjnych. To samo dotyczy zmian wprowadzanych przez odbiorcę wyrobu.
Skrócenie czasów nieproduktywnych. We wszystkich przypadkach decyzje są podejmowane i realizowane natychmiast (po naniesieniu zmian na dokumentację), bez konieczności sporządzania aneksów, protokołów' odstępstw itp. Oszczędza się na czasie i kosztach transportu.
Wymiana doświadczeń produkcyjnych. Bezpośrednia łączność i codzienne kontakty z produkcją pozwalają na wyciąganie wniosków, modernizacje i ulepszenia konstrukcyjne. Dobre wyniki daje analiza wartości przeprowadzona przed rozpoczęciem konstrukcji przez zespól konstruktor-narzędziowiec-technolog. Zespół ten, znając problem, może w każdej chwili interweniować w przypadku nieoczekiwanych trudności.
Ciągłość rozwoju. Polityka producenta wyrobów' powinna być tak prowadzona, aby zawsze można było zaoferować cenę minimalnie niższą niż konkurencja, i to z dużym zapasem bezpieczeństwa. Zależy to jednak główmie od prac związanych ze skróceniem czasu cyklu, a więc przede wszystkim od konstrukcji obiegów odbioru ciepła w formie. Szczególnie zażarta walka dotyczy czasów' cyklu przy produkcji np. opakowań, a zwłaszcza zakrętek. Rozwój konstrukcji jest więc zwdązany z rozwojem produkcji.
Normalizacja wewnątrzzakładowa. Powtarzające się nietypowe elementy, takie jak np. siłowniki, płyty’ indeksowe, komplety gniazd, a nawet specjalne korpusy’, można zunifikować i składować nawet w postaci półwyrobów bądź gotowych podzespołów’.
Skrócenie czasu napraw dzięki szy'bkiemu dostępowi do części zamiennych; okresowa konserwacja i regeneracja wymiennych modułów form wńelogniazdowych wykonywana jest przez tych samych fachowców.
Ochrona własnych osiągnięć. Warunkiem oczywistym jest zachowanie tajemnicy i skutecznej ochrony' swoich osiągnięć nie tylko drogą patentowania. Coraz częściej gościom z zewnątrz nie wolno wchodzić na tereny produkcyjne zakładu i narzędziow'-ni. W prasie fachowej podawane są coraz bardziej ogólnikowe informacje. Poufność rozwiązań jest gwarantowana także przez brak rotacji personelu, wynikający z przyjaznych warunków pracy i wysokiego wynagrodzenia.
Obok cech pozytywnych występują również problemy o charakterze negatywnym.
Nowoczesne wyposażenie narzędziowni wwmaga dużych inwestycji kapitałowych, przy czym produktywność narzędziowni jest stosunkowo niska w porównaniu z pro-
27