skanuj0001

wówczas nie zabezpieczone należności wobec zagranicznych importerów (open long positioń), importerzy zaś — nie zabezpieczone zobowiązania wobec zagranicznych eksporterów {open short positioń). Decyzja o utrzymywaniu otwartej pozycji w określonej walucie jest podejmowana przez przedsiębiorstwa handlu zagranicznego wówczas, gdy liczą one na uzyskanie w ten sposób dodatkowych zysków w porównaniu z realizacją transakcji zabezpieczających. W istocie chodzi tu więc o „czystą" spekulację dewizową. Przy założeniu, że zawarcie transakcji terminowej jest najkorzystniejszą formą zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym, eksporter zrezygnuje z eliminacji ryzyka kursowego przez sprzedaż dewiz na termin, jeżeli oczekuje, iż w terminie wymagalności jego należności zagranicznej kurs kasowy będzie wyższy od kursu terminowego. Importer zrezygnuje natomiast z zabezpieczenia kursowego przez zakup dewiz na termin, jeżeli przewiduje, iż w terminie płatności jego zobowiązania dewizowego kurs kasowy będzie niższy niż kurs terminowy. Z tego rodzaju spekulacją jest jednak związane ryzyko odmiennego od oczekiwań kształtowania się kursu w określonym terminie późniejszym.

Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego realizują również transakcje arbitrażowe. W przypadku arbitrażu dewizowego w' rachubę wchodzi praktycznie tylko arbitraż wyrównawczy. Przedsiębiorstwa handlu zagranicznego z dostępem do międzynarodowych rynków finansowych realizują ponadto transakcje arbitrażu procentow-ego wyrównawczego. W przypadku gdy oprocentowanie krótkoterminowych kredytów bankowych jest wyższe w kraju niż za granicą, pokrywają one swoje zapotrzebowanie na kredyt częściowa za granicą, jeżeli koszty zabezpieczenia przed ryzykiem kursowym są niższe niż różnica oprocentowania brutto. Występuje wówczas krótkoterminowy import kapitału. Niższe oprocentowanie lokat w kraju niż za granicą prowadzi do przesuwania depozytów przedsiębiorstw z sektora niebankowego do banków zagranicznych, jeżeli stopa swapow'a nie w pełni kompensuje występującą różnicę stóp procentowych. Dochodzi wówczas do krótkoterminowego eksportu kapitału.

Rozdział 8

Kursy walutowe

8.1. Rodzaje kursów walutowych

Kurs walutowy jest ceną pieniądza kraju A lub grupy krajów A, wyrażoną w pieniądzu kraju B lub grupy krajów B. Kształtuje się on w miejscu spotkania podaży i popytu na zagraniczne środki płatnicze. Podaż dewiz na rynku danego kraju A lub ich grupy reprezentują eksporterzy i ci wszyscy, którzy mają odpowiednio zabezpieczone należności zagraniczne (np. czeki obywateli innych krajów) i mogą jc szybko wymienić na walutę krajową i/lub regionalną. Natomiast popyt na dewizy (w tym na obce waluty narodowe w formie np. pieniądza papierowego) reprezentują głównie importerzy i ci pozostali, którzy mają lub muszą dokonać płatności zagranicznych (w konkretnej wymienialnej walucie lub za pomocą czeków, weksli i innych form dewiz).

Współcześnie można już mów-ić o różnych systemach kształtowania się kursów walutowych. Systemy te można ująć w postaci pewnego schematu. Można mianowicie wyróżnić systemy walutowe z kursem arbitralnym, systemy walutowe z kursem stałym i systemy walutowe z kursem zmiennym (zob. rysunek 8.1).

Kurs arbitralny jest to cena pieniądza danego kraju i/lub ich grupy ustalona przez odpowiednie władze wobec pieniądza innego kraju i nie ulegająca zmianom w dłuższym okresie.

Kurs stały jest to cena pieniądza danego kraju i/lub ich grupy wyrażona w pieniądzu innego kraju, przy czym odpowiednia władza monetarna (najczęściej bank centralny) jest zobowiązana utrzymywać wahania kursu w- pewnych granicach (np. w granicach ± 1%, jak ustalono w 1944 r. w Brctton Woods). Granice wahań kursu stałego mogą być rozszerzane lub zwężane (np. rozszerzono pasmo wahań kursu walut narodowych krajów członkowskich MFW wobec dolara amerykańskiego, ale kraje członkowskie Unii Europejskiej były skłonne przestrzegać zasady mniejszych wahań w węższym tunelu).

233