skanuj0002 (217)

stopniu logiczną. Stosowane przez dzieci sposoby zapamiętywania, zmieniają się wraz ze wzrastającą u nich tendencją do porządkowania i kategoryzowania informacji, a także z doskonaleniem się możliwości ich zapisu oraz organizacji (repre-zentacje pojęciowe). Powszechne u dzieci w okresie średniego dzieciństwa nastawienie na dosłowne zapamiętanie wyuczanego materiału, zaczyna ulegać zmianom. Dzieci szkolne coraz częściej starają się zrozumieć treść tego czego się uczą, dokonują samodzielnej analizy, przekształcenia i organizacji informacji zawartych p materiale. Wykorzystują przy tym rozmaite strategie pamięciowe.

K W miarę upływu lat a także zależnie od rodzaju materiału, zmienia się repertuar fezyswajanych oraz stosowanych przez dzieci strategii pamięciowych (Vasta, Haith, Miller, 1995). Do momentu rozpoczęcia nauki szkolnej dzieci skłonne są polegać na Strategiach niewerbalnych, takich jak wskazywanie palcem (dotykanie) czy przyglądanie się. Między 6.-7. a 10. r.ż. dzieci stosują następujące strategie: wyliczanie i powta-izanie, semantyczne organizowanie, tworzenie wskazówek, opracowywanie (elabo-racja). Dzieci w 10. r.ż. regularnie stosują hierarchiczną kategoryzację lub posługują aę wskazówkami dotyczącymi kategorii, aby skutecznie nauczyć się i później operować bardziej złożonymi wiadomościami. Do tego czasu obserwujemy rodzaj fazy Ijszejściowej, w której dzieci poznają, oraz są w stanie same wytworzyć, określone Iftategie pamięciowe, nie stosują ich jednak w sposób systematyczny i spójny.

■ Pod koniec młodszego wieku szkolnego dzieci nie tylko dysponują osobistą priedzą na temat pamięci i skutecznego zapamiętywania (tzw. metapamięć), ale sto-sują ją w sposób zróżnicowany, zależnie od rodzaju zadania. Przy wyborze strategii ftmięciowej kierują się m.in. ilością czasu i wysiłku potrzebnego do nauczenia się danego materiału, jego objętością oraz stopniem złożoności i trudności. Wraz z wiekiem dzieci wypracowują strategie coraz bardziej złożone i coraz lepiej dostosowane do danego zadania. Potrafią również lepiej je wykorzystywać, co znajduje ■bwierciedlenie w lepszych wynikach w nauce, w porównaniu z dziećmi młodszymi lub stosującymi strategie mniej sprawnie (Czerniawska, Ledzińska, 1986; Vasta, Haith, Miller, 1995; Jagodzińska, 1999).

HZdolność do stosowania coraz lepszych strategii zapamiętywania wiąże się ze ■mianami w zakresie myślenia. Późne dzieciństwo to okres, w którym zgodnie ■poglądem Piageta (Inhelder, Piaget, 1977; Piaget, 1977; Piaget, Inhelder, 1993; Łstępuje przejście od stadium myślenia przedoperacyjnego do stadium operacji ■pokrętnych. Oznacza to, że dziecko osiąga w tym czasie szereg różnych zdolnoś-ri związanych z nabywaniem i przetwarzaniem informacji o świecie i o sobie na ■pziomie konkretu, np. dzięki wytworzeniu się pojęcia stałości liczby, długości, wagi.i objętości, możliwe stały się operacje na pojęciach fizycznych, matematycznych (Gruszczyk-Kolczyńska, 1992) oraz pojęciach społecznych (wielka przyjaźń, ważne zadanie, długie oczekiwanie, itp.).

Biednym z najważniejszych osiągnięć tego okresu jest pojawienie się myślenia Bgicznego, pozwalającego na przeprowadzanie wnioskowania o charakterze ^Ejfczynowo-skutkowym. Dzięki temu dziecko jest w stanie trafnie wyjaśniać wiele Kawisk oraz przewidywać teoretyczne następstwo zdarzeń. Pozwala mu to na ^■wiązywanie różnych problemów natury umysłowej i praktycznej.

135