skanuj0013

CO TO JEST FILOZOFIA?

1.

1.1 Refleksja wstępna

K. JaSPERS na początku swego Wprowadzenia do filozofii pisze:

Czym jest filozofia i jaką ma wartość, to sprawa sporna. Już to oczekuje się od niej nadzwyczajnych odkryć, już to lekceważy jako myślenie bezprzedmiotowe. Jedni respektują w filozofii doniosły trud niezwykłych ludzi, Inni nią gardzą jako zbędną spekulacją marzycieli. Uważa się ją za coś. co obchodzi każdego i co w swej istocie powinno być proste i zrozumiale, albo też za sprawę tak trudną, że uprawianie jej wydaje się beznadziejne. W samej rzeczy to. co występuje pod mianem filozofa, dostarcza przykładów na poparcie tak skrajnych ocen. (JASPERS*)

Najczęściej rozumie się przez filozofię to. co jest zapisane w niezliczonych dziełach, czego filozofowie nauczają na uniwersytetach, co ma charakter ustalonej gałęzi nauki i co można studiować. Patrząc na filozofię w taki właśnie sposób, ma się jednak przed oczyma jej postać wyobcouonę. Filozofia w takiej postaci może Istotnie być czyenś oderwonym od żyda i elitarnym. Może się zamknąć w wieży z kości słoniowej i odgrodzić od ludzkiego ogółu. Tymczasem prawdziwy sens filozofii nie na tym polega.

Wszyscy przez całe życie filozofujemy. Czynimy to już jako dzieci. W gruncie rzeczy filozofia nie jest dla nas niczym nowym. Zaczyna się ona od pytań, które nam się nasuwają, gdy swojski, powszedni świat zaczyna tracić swoją oczywistość i staje się problemem. Normalnie żyjemy w tym śwlede Jak w uporządkowanym domu, w którym wszystko jest nam znane i nie nastręcza żadnych wątpliwości. Z chwilą wszakże, gdy la swojskość zostaje w nas zakwestionowana, znajdujemy się naraz „Jak w szczerym polu" (M. BUBER, I, 317). Wszystko staje nagle pod znakiem zapytania.

Wymieńmy kilka pytań tego rodzaju - pytań, jakie mogą stawiać dzieci, ale które znane są każdemu, bo każdy je sobie już kiedyś stawia): Dlaczego w ogóle coś jest? Jaki sens ma całość tego, co istnieje? Czym różni się człowiek od zwierzęcia? Co jest po śmierci? Czy jestem wolny I odpowiedzialny za to, co czynię, czy też muszę tak właśnie postępować? Co to jest życie? Co to jest prawda? Co to jest sprawiedliwość? Czy Istnieje Bóg? Otóż pytania tego rodzaju są pierwotnym źródłem filozofii.

Pytania natury filozoficznej obchodzą właściwie bezpośrednio każdego. Dlatego też każdy uważa się za zdolnego I powołanego do odpowiedzi na nie. Własne doświadczenie siebie samego, własne człowieczeństwo wydają się dostatecznym po temu warunkiem. Każdy sądzi, że jest kompetentny do zabierania w tej sprawie głosu, bo każdy wie, te kształt Jego żyda zależy

Wpro*»tofM 2