skanuj0024 (49)

6.3. Usługi żywieniowe 133

63. USŁUGI ŻYWIENIOWE

Głównym zadaniem obiektów wchodzących w skład usług gastronomicznych, czy też bazy żywieniowej (gastronomicznej) jest zapewnienie turystom możliwości wyżywienia [Rogalewski 1974, 57]. W jej skład wchodzą urządzenia:

•    gastronomiczne,

•    zaopatrujące turystów w artykuły żywnościowe (sklepy),

•    warunkujące odpowiednie zaopatrzenie zakładów gastronomicznych i sklepów.

Wiele urządzeń składających się na bazę żywieniową służy nie tylko turystom, ale również innym grupom użytkowników, a więc można je uznać za urządzenia paraturystyczne (dotyczy do szczególnie obiektów gastronomicznych w miastach).

Zgodnie z klasyfikacją bazy żywieniowej dokonaną przez J. Salę [1992] na sieć gastronomiczną składają się zakłady:

•    gastronomii otwartej (ogólnodostępnej):

-    typu żywieniowego (restauracje, jadłodajnie, zakłady szybkiego żywienia, punkty sprzedaży z automatów, bary),

-    sprzedające napoje (piwiarnie, bary „ekspresso”, winiarnie, pijalnie, bary typu „aperitif”, „coctail-bary”),

-    rozrywkowe (kawiarnie, bary nocne, kluby młodzieżowe, bary rozrywkowe),

-    w środkach transportu;

•    gastronomii zamkniętej (które nie są dostępne dla turystów);

•    gastronomiczne przy hotelach i innych obiektach noclegowych (są one często dostępne również dla osób nie będących gośćmi hotelowymi).

Jedną z najstarszych form bazy gastronomicznej są winiarnie, które już w czasach starożytnych były powszechne w krajach śródziemnomorskich. Obecnie najczęściej spotykanymi obiektami gastronomicznymi są restauracje (zakłady zbiorowego żywienia charakteryzujące się różnorodnością oferowanych w menu potraw oraz kelnerską formą obsługi). Pierwsze restauracje pojawiły się w drugiej połowie XVm w. (wcześniej dominowały tawerny, które na ogół miały stałe godziny wydawania posiłków), a za właściciela pierwszego lokalu tego typu uważa się A. Bou-langera [Nouveau Larousse Gastronomiąue 1965]. W ostatnich latach, obok restauracji tradycyjnych, pojawiły się restauracje samoobsługowe (głównie w dużych miastach). Ich rozwój jest spowodowany koncentracją ludności w aglomeracjach miejskich i rozwojem turystyki masowej (a tym samym zwiększonym popytem na usługi gastronomiczne), jak również postępem w przetwórstwie spożywczym i przygotowywaniu posiłków oraz coraz szybszym tempem codziennego życia.

W krajach kultury arabskiej (Bliski Wschód i Afryka Północna) podstawowym typem zakładów gastronomicznych są lokale, w których obok prostych posiłków oferuje się przede wszystkim kawę i herbatę oraz nargile. Ich początki się-