• czynniki chorobotwórcze (wirusy, bakterie),
• chirurgiczne opracowanie rany.
A P*> w czynników ogólnych na gojenie się ran:
• ogólne odżywienie,
• choroby przewlekłe (np. cukrzyca, nadciśnienie itp.),
• farmakoterapia (antybiotyki, sterydy, leki przcciwzakrzepowc itp.). rWyróżniamy trzy podstawowe fazy gojenia się rany:
• fazę zapalną - dzięki mechanizmom obronnym ustroju dochodzi do samooczyszczenia się rany z drobnoustrojów chorobotwórczych,
• fazę proliferacyjną - tworzy się ziarnina, która wypełnia ubytek tkankowy oraz następuje odbudowa naskórka w miejscu uszkodzenia,
• fazę dojrzewania - następuje przebudowa i dojrzewanie blizny w miejscu zagojonej rany.
Rozróżnia się trzy sposoby gojenia ran, uwarunkowane czynnikami miejscowymi i ogólnymi
• przez rychlozrost (doraźne),
• przez ziarninowanie,
© pod strupem.
Rys. 13. Schemat gojenia rany przez rychlozrost
Jeżeli brzegi rany są gładkie i przylegają do siebie, a rana nie jest zakażona to gojenie przez rychlozrost (bezpośrednie) jest stosunkowo szybkie i bez powikłań (np. w ranach ciętych). Jeżeli rana została natomiast zakażona, proces gojenia wydłuża się. Początkowo występuje ropienie, w czasie którego następuje samooczyszczenie, a następnie gojenie przez ziarnino-wanic.
45