skanuj0049 (50)

11.7. Gospodarka turystyczna

667

2000 roku. Nadzór nad POT sprawuje minister właściwy do spraw turystyki, tj. minister gospodarki, pracy i polityki społecznej. W programie działalności POT nie ma, niestety, żadnych elementów polityki państwa w zakresie zrównoważonej turystyki, a podstawowym zadaniem tej organizacji jest jedynie promocja Polski, głównie poprzez rozwijanie systemu informacji turystycznej w Polsce i na świecie.

Ochrona przyrody a turystyka

Presja turystyki jest jednym z najpoważniejszych problemów ochrony przyrody na obszarach chronionych, zwłaszcza w atrakcyjnych turystycznie parkach narodowych. Problemom tym poświęcono kilka ogólnopolskich konferencji naukowych zorganizowanych pod hasłem „Ochrona przyrody a turystyka” (Wnuk 1999, 2000, 2003), na których dyskutowano m.in. metody ochrony przyrody w warunkach silnej presji turystycznej, modele rozwoju ekoturystyki oraz sposoby wykorzystania turystycznej atrakcyjności obszarów chronionych w celach edukacyjnych.

Rozwój turystyki nie należy do zadań organów ochrony przyrody, niemniej w planach ochrony parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych powinny być wskazane obszary udostępniane do celów turystycznych i rekreacyjnych oraz określony sposób ich udostępniania. Jedyną formą ochrony przyrody, którą wyznacza się m.in. „ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem” jest obszar chronionego krajobrazu (zob. rozdz. 9).

Największe obciążenie turystyczne odczuwają jednak nie obszary chronionego krajobrazu, a parki narodowe. Rocznie, według danych GUS (2006), odwiedza je ponad 10 min turystów. Z myślą o nich w parkach narodowych wyznaczono wiele kilometrów szlaków turystycznych, nartostrad i ścieżek dydaktycznych oraz wybudowano ponad 200 schronów przeciwdeszczowych. W10 parkach zlokalizowane są schroniska lub domy wczasowe (najwięcej w Tatrzańskim PN), a w 14 kempingi lub pola biwakowe (najwięcej w Wigierskim PN i Kampinoskim PN).

Turystyczne

użytkowanie

parków

narodowych

Presja turystyczna na poszczególne parki narodowe, mierzona liczbą turystów przypadających na 1 ha rocznie, jest silnie zróżnicowana, największa w Pienińskim PN (275) i Karkonoskim PN (269), bardzo duża w Ojcowskim PN (163), Wielkopolskim PN (158), Wolińskim PN (137) i Tatrzańskim PN (119), niewielka (15—55) w Białowieskim PN, Słowińskim PN, Kampinoskim PN, Świętokrzyskim PN, Babiogórskim PN i PN Gór Stołowych, a bardzo mała (< 10) w pozostałych. Ta statystyka nie w pełni jednak obrazuje zagrożenia dla przyrody wynikające z nadmiernej liczby turystów, ponieważ niektóre parki odwiedzane są przez cały rok (m.in. Kampinoski PN, Wielkopolski PN, Tatrzański PN, Karkonoski PN), podczas gdy inne jedynie lub głównie w ciągu lata, i w takich wypadkach rzeczywista presja turystyczna jest w nich znacznie wyższa (m.in. w Słowińskim PN, Wolińskim PN, Biebrzańskim PN).

Inny wskaźnik intensywności użytkowania parków przez turystykę, informujący o obłożeniu szlaków turystycznych, jest jeszcze bardziej niepokojący: na każdym 100-metrowym odcinku szlaku w ciągu doby przebywa 17 osób w Pienińskim PN, 15 w Ojcowskim PN, 11 w Wielkopolskim PN i 9 w Świętokrzyskim PN, to znaczy